Aan X (belanghebbende) zijn navorderingsaanslagen IB/PVV 2010, 2011 en 2012 opgelegd met vergrijpboetes vanwege (door de adviseur) niet aangegeven pgb-inkomsten. Ten aanzien van de navorderingsaanslag over 2010 was in geschil of deze tijdig is opgelegd. Voorts is voor alle jaren in geschil of X grove schuld kan worden verweten in de samenwerking met zijn adviseur bij het doen van de aangiften.
De aangifte IB/PVV 2010 is ingediend op 11 april 2011. De adviseur heeft op 23 april 2011 met toepassing van de zogenoemde Beconregeling verzocht om uitstel voor indiening van de aangifte. De Inspecteur heeft conform het verzoek uitstel verleend tot 1 mei 2012. De navorderingsaanslag is opgelegd met dagtekening 26 november 2016.
Hof Arnhem-Leeuwarden heeft geoordeeld dat de termijn om na te vorderen over het jaar 2010 niet is verlengd met de duur van het verleende uitstel voor indiening van de aangifte IB/PVV voor dat jaar omdat die aangifte al was ingediend toen het uitstel werd gevraagd. Het Hof heeft daaruit geconcludeerd dat ten tijde van het opleggen van de navorderingsaanslag de daarvoor geldende termijn was overschreden en dat Rechtbank Noord-Nederland terecht de navorderingsaanslag, de boetebeschikking en de beschikking inzake heffingsrente heeft vernietigd.
Tegen dit oordeel heeft de staatssecretaris cassatieberoep ingesteld en de Hoge Raad stelt hem in het gelijk. De staatssecretaris betoogt terecht dat een door de Inspecteur verleend uitstel ook een uitstel in de zin van artikel 16, lid 3, AWR is indien op het moment van het verlenen van het uitstel de aangifte al is ingediend. Voor dat geval is niet in geschil dat de navorderingsaanslag tijdig is opgelegd.
X heeft incidenteel cassatieberoep ingesteld tegen het oordeel van het Hof inzake de vergrijpboetes. Ook het incidenteel cassatieberoep is gegrond. Het Hof is ervan uitgegaan dat X alle voor de aangifte benodigde informatie aan de adviseur heeft verstrekt. Dan is er geen grond voor het oordeel dat X bij de samenwerking met de toenmalige adviseur niet de zorg heeft betracht die redelijkerwijs van hem kon worden gevergd en dat hij niet op de juistheid van de door die adviseur opgestelde aangiften mocht vertrouwen. Het enkele feit dat X wist dat de inkomsten uit de pgb’s belastbaar waren, brengt nog niet mee dat hij heeft moeten opmerken dat de inkomsten in de door de adviseur opgemaakte aangiften afweken van de door hem verstrekte informatie.
Conform Conclusie A-G IJzerman (NLF 2020/0226, met noot van Hageman).
Deze noot heeft tevens betrekking op het gelijkluidende arrest van dezelfde datum (NLF 2020/0695).
In dit arrest komen twee formeelrechtelijke vraagstukken aan bod. Het eerste, meer algemene twistpunt betreft de vraag of de navorderingstermijn met het verleende uitstel wordt verlengd indien pas om dat uitstel is verzocht (en verleend) nadat de aangifte al is ingediend. Het tweede aspect heeft betrekking op de vergrijpboete, meer specifiek het bewijs van grove schuld van belastingplichtige.Â
Uitstel en verlenging navorderingstermijn
BRON
Arrest in de zaak van de Staatssecretaris van Financiën tegen X te Z (hierna: belanghebbende) op het beroep in cassatie tegen de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem‑Leeuwarden van 29 januari 2019, nrs. 18/00370 t/m 18/00377, op het hoger beroep van de Inspecteur tegen een uitspraak van de Rechtbank Noord-Nederland (nrs. LEE17/2758 tot en met 17/2765) betreffende de aan belanghebbende over het jaar 2010 opgelegde navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen, de daarbij gegeven boetebeschikking en de daarbij gegeven beschikking inzake heffingsrente en de bij de navorderingsaanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen over de jaren 2011 en 2012 gegeven boetebeschikkingen. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.
1. Geding in cassatie
De Staatssecretaris heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie ingesteld.
Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend. Hij heeft ook incidenteel beroep in cassatie ingesteld.
Het beroepschrift in cassatie en het geschrift waarbij incidenteel beroep in cassatie is ingesteld, zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit. De Staatssecretaris heeft in het principale beroep een conclusie van repliek ingediend. Hij heeft schriftelijk zijn zienswijze over het incidentele beroep naar voren gebracht.
De Advocaat-Generaal R.L.H. IJzerman heeft op 21 november 2019 geconcludeerd tot gegrondverklaring van beide beroepen in cassatie (ECLI:NL:PHR:2019:1208).
2. Uitgangspunten in cassatie
2.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.
2.1.1. Belanghebbende heeft in de jaren 2010 tot en met 2013 inkomsten ontvangen uit persoonsgebonden budgetten (hierna: PGB’s) die zijn verstrekt aan zijn drie minderjarige kinderen. Hij heeft die inkomsten niet in zijn aangiften inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) voor die jaren vermeld. De aangiften zijn ingevuld door zijn toenmalige adviseur.
2.1.2. De aangifte IB/PVV voor het jaar 2010 is ingediend op 11 april 2011. De toenmalige adviseur heeft op 23 april 2011 verzocht om uitstel voor indiening van de aangiften IB/PVV voor het jaar 2010 voor 9 belastingplichtigen, onder wie belanghebbende, met toepassing van de zogenoemde Beconregeling. De Inspecteur heeft conform het verzoek uitstel verleend tot 1 mei 2012.
2.1.3. De aanslagen IB/PVV voor de jaren 2010 tot en met 2012 zijn vastgesteld conform de aangiften. Daarna zijn aan belanghebbende navorderingsaanslagen IB/PVV opgelegd waarbij de inkomsten uit PGB alsnog zijn belast. De navorderingsaanslag over het jaar 2010 is gedagtekend 26 november 2016. Bij de navorderingsaanslagen zijn met toepassing van artikel 67e AWR vergrijpboeten opgelegd.
2.2.1. Voor het Hof was in geschil (1) of de navorderingsaanslag over het jaar 2010 is opgelegd binnen de aanslagtermijn van artikel 16, lid 3, AWR en (2) of de boeten terecht zijn opgelegd.
2.2.2. Het Hof heeft geoordeeld dat de termijn om na te vorderen over het jaar 2010 niet is verlengd met de duur van het verleende uitstel voor indiening van de aangifte IB/PVV voor dat jaar omdat die aangifte al was ingediend toen het uitstel werd gevraagd. Het Hof heeft daaruit geconcludeerd dat ten tijde van het opleggen van de navorderingsaanslag de daarvoor geldende termijn was overschreden en dat de Rechtbank terecht de navorderingsaanslag, de boetebeschikking en de beschikking inzake heffingsrente heeft vernietigd.
3. Beoordeling van het in het principale beroep voorgestelde middel
3.1. Het middel betoogt dat een door de inspecteur verleend uitstel ook een uitstel in de zin van artikel 16, lid 3, AWR is indien op het moment van het verlenen van het uitstel de aangifte al is ingediend.
3.2. Artikel 9, lid 2, AWR bepaalt dat de inspecteur de termijn voor het indienen van een aangifte met betrekking tot belastingen die bij wege van aanslag worden geheven, kan verlengen. Uit de parlementaire geschiedenis van deze bepaling volgt dat verlenging van die termijn uitsluitend wordt verleend op verzoek van de belastingplichtige. De Inspecteur behoeft niet te onderzoeken of de belastingplichtige daadwerkelijk belang heeft bij dat verzoek. Hij behoeft daarom ook niet na te gaan of de aangifte al is ingediend. De op verzoek genomen beslissing een nadere termijn voor het indienen van de aangifte te stellen is een uitstel in de zin van artikel 16, lid 3, AWR, ook indien later zou blijken dat met dat uitstel geen belang kon worden gediend omdat de aangifte al was gedaan. Ook in dat geval brengt artikel 16, lid 3, AWR mee dat de termijn waarbinnen de inspecteur kan navorderen wordt verlengd met de duur waarvoor het uitstel is verleend.
3.3. Het voorgaande leidt ertoe dat de termijn van vijf jaar voor het aan belanghebbende opleggen van een navorderingsaanslag IB/PVV over het jaar 2010 is verlengd met de duur van het verleende uitstel. Voor dat geval is niet in geschil dat de navorderingsaanslag tijdig is opgelegd, wat meebrengt dat ook de beschikking inzake heffingsrente tijdig is gegeven. Het middel slaagt.
4. Beoordeling van het in het incidentele beroep in cassatie voorgestelde middel
4.1. Het middel is gericht tegen het in 2.2.3 weergegeven oordeel van het Hof. Volgens het middel heeft belanghebbende onvoldoende kennis van het belastingrecht om een aangifte IB/PVV inhoudelijk te beoordelen. De relatie tussen de toenmalige adviseur en belanghebbende bestond al meer dan 25 jaar en in al die jaren zijn de aangiften zorgvuldig ingediend. Voor belanghebbende was er dan ook geen reden om te twijfelen aan de deskundigheid van zijn adviseur. Deze omstandigheid is onvoldoende meegewogen in de beslissing van het Hof. Dat belanghebbende wist dat de inkomsten belast waren, betekent nog niet dat hij ook wist hoe en tot welk bedrag belasting daarover zou worden geheven, aldus het middel.
4.2. Het middel slaagt. Uitgangspunt is dat indien een belastingplichtige zich laat bijstaan door een adviseur die hij voor voldoende deskundig mocht houden en aan wiens zorgvuldige taakvervulling hij niet hoefde te twijfelen, er geen aanleiding is voor het stellen van de algemene eis dat de belastingplichtige zich ter voorkoming van fouten ook zelf in de inhoudelijke aspecten van op hem toepasselijke belastingregelingen verdiept. Het Hof is ervan uitgegaan dat belanghebbende alle voor de aangifte benodigde informatie aan de adviseur heeft verstrekt. Dan is er geen grond voor het oordeel dat belanghebbende bij de samenwerking met de toenmalige adviseur niet de zorg heeft betracht die redelijkerwijs van hem kon worden gevergd en dat hij niet op de juistheid van de door die adviseur opgestelde aangiften mocht vertrouwen. Het enkele feit dat belanghebbende wist dat de inkomsten uit de PGB’s belastbaar waren, brengt nog niet mee dat belanghebbende heeft moeten opmerken dat de inkomsten in de door de adviseur opgemaakte aangiften afweken van de door belanghebbende verstrekte informatie.
5. Slotsom
Al het voorgaande leidt ertoe dat de uitspraak van het Hof moet worden vernietigd, dat de uitspraak van de Rechtbank moet worden vernietigd doch uitsluitend voor zover deze de navorderingsaanslag in de IB/PVV voor het jaar 2010 en de daarbij gegeven beschikking inzake heffingsrente betreft, en dat het beroep van belanghebbende tegen de uitspraken op bezwaar betreffende die navorderingsaanslag en de daarbij gegeven beschikking inzake heffingsrente ongegrond moet worden verklaard.
6. Proceskosten
De Staatssecretaris zal worden veroordeeld in de kosten van belanghebbende voor het geding in cassatie in het incidentele beroep.
7. Beslissing
De Hoge Raad:
verklaart beide beroepen in cassatie gegrond,
vernietigt de uitspraak van het Hof,
vernietigt de uitspraak van de Rechtbank doch uitsluitend voor zover deze de navorderingsaanslag IB/PVV over het jaar 2010 en de daarbij gegeven beschikking inzake heffingsrente betreft,
verklaart het beroep van belanghebbende tegen de uitspraken van de Inspecteur op het bezwaar tegen de navorderingsaanslag IB/PVV over het jaar 2010 en de daarbij gegeven beschikking inzake heffingsrente ongegrond, en
veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van belanghebbende voor het geding in cassatie in het incidentele beroep, vastgesteld op € 1.575 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.
Dit arrest is gewezen door de vice-president G. de Groot als voorzitter, en de raadsheren M.A. Fierstra, J. Wortel, A.F.M.Q. Beukers-van Dooren en P.A.G.M. Cools, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier F. Treuren, en in het openbaar uitgesproken op 28 februari 2020.
