Samenvatting
Een gehuwde visueel gehandicapte man woont in een eigen woning. Hij bezit daarnaast nog een woonboerderij waarvan hij tot mei 1997 een gedeelte voor opslag verhuurd had. Van 1 september 1999 tot 1 maart 2000 verhuurde hij haar als woning. In 1999 trekt hij als afschrijving en verbouwingkosten fl. 12.436 van zijn inkomen af. Uit een brief aan de inspecteur blijkt dat het zijn bedoeling is dat hij te zijner tijd zelf in de boerderij gaat wonen en zijn (eveneens) gehandicapte vrouw in een woonzorgcomplex. In 2004 wonen hij en zijn vrouw nog steeds in de eerder genoemde eigen woning, is het herstel van de woonboerderij stopgezet en betaalt hij huur voor een ruimte in het woonzorgcomplex zonder dat die wordt benut. Het Hof oordeelt dat de woonboerderij door de plannen van de man een tweede eigen woning is geworden en laat geen aftrek van kosten toe. Ook de huur van de ruimte in het woonzorgcomplex komt niet in aftrek. Dat is wel het geval met kosten van gesproken lectuur en extra verlichtingen omdat dit hulpmiddelen voor de visueel gehandicapte man zijn. Tegen dit oordeel stelden zowel de staatssecretaris als de belastingplichtige cassatieberoep in. Het cassatieberoep van de staatssecretaris is gericht tegen het oordeel dat gesproken lectuur en extra verlichting hulpmiddelen zijn in de zin van artikel 46, lid 3 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964. De Hoge Raad verklaart het cassatieberoep gegrond. Aangezien gesproken lectuur en verlichting ook door gezonde, niet zieke en/of invalide personen worden gebruikt, en geen middelen zijn die naar hun aard een gestoorde lichaamsfunctie kunnen overnemen, zijn zij niet aan te merken als hulpmiddelen. Het cassatieberoep van de belastingplichtige dat was gericht tegen de weigering van de inspecteur om de kosten van de woonboerderij en de huur van de ruimte in het woonzorgcomplex af te mogen trekken, wordt met toepassing van artikel 81 van de Wet op de rechterlijke organisatie ongegrond verklaard.
Arrest gewezen op het beroep in cassatie van X te Z (hierna: belanghebbende), alsmede het beroep in cassatie van de Staatssecretaris van Financiƫn tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Amsterdam van 18 november 2004, nr. 03/01567, betreffende een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen.
1. Het geding in feitelijke instantie
Aan belanghebbende is voor het jaar 1999 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd, welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur is verminderd.
Het Hof heeft het tegen die uitspraak ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur vernietigd en de aanslag verminderd. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.
2. Geding in cassatie
Zowel belanghebbende als de Staatssecretaris heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. De beroepschriften in cassatie zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.
Belanghebbende en de Staatssecretaris hebben over en weer een verweerschrift ingediend.
Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend.
3. Beoordeling van de door belanghebbende aangevoerde klachten
De klachten kunnen niet tot cassatie leiden. Zulks behoeft, gezien artikel 81 van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu de klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.
4. Beoordeling van het door de Staatssecretaris voorgestelde middel
4.1. Het middel is gericht tegen het oordeel van het Hof dat gesproken lectuur en extra verlichting hulpmiddelen zijn in de zin van artikel 46, lid 3, aanhef en letter a, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: de Wet). Het Hof heeft hiervoor redengevend geacht dat zowel de gesproken lectuur als de extra verlichting voor iemand met een visuele handicap een middel met een bijzondere hoedanigheid is die meebrengt dat het naar zijn aard een door ziekte of invaliditeit gestoorde elementaire lichaamsfunctie (in casu: zien) kan overnemen.
4.2. Indien, zoals hier kennelijk het geval is, middelen niet zijn opgenomen in het verstrekkingenpakket van de Ziekenfondswet of dat van de AWBZ, is, wil daarvoor op de voet van de voormelde bepaling aftrek kunnen worden verleend, vereist dat die middelen een bijzondere hoedanigheid bezitten die meebrengt dat deze alleen worden gebruikt door zieke en/of invalide personen, dan wel naar hun aard een door ziekte of invaliditeit gestoorde elementaire lichaamsfunctie kunnen overnemen (HR 25 april 2001, nr. 36029, BNB 2001/273 en HR 5 maart 2004, nr. 38428, BNB 2004/170). Aangezien gesproken lectuur en verlichting ook door gezonde, niet zieke en/of invalide personen worden gebruikt, en geen middelen zijn die naar hun aard de gestoorde lichaamsfunctie van belanghebbendes echtgenote kunnen overnemen, zijn zij niet aan te merken als hulpmiddelen in vorenbedoelde zin. Het middel slaagt derhalve. De Hoge Raad kan de zaak afdoen. Uit de uitspraak van het Hof en de stukken van het geding blijkt niet dat feiten of omstandigheden door het Hof zijn vastgesteld dan wel voor het Hof zijn aangevoerd, waaraan de gevolgtrekking kan worden verbonden dat de uitgaven voor gesproken lectuur en verlichting anderszins kunnen worden aangemerkt als uitgaven ter zake van ziekte of invaliditeit in de zin van artikel 46, lid 3, van de Wet.
5. Proceskosten
De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.
6. Beslissing
De Hoge Raad:
verklaart het beroep in cassatie van belanghebbende ongegrond,
verklaart het beroep in cassatie van de Staatssecretaris gegrond,
vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissing omtrent het griffierecht, en
verklaart het tegen de uitspraak van de Inspecteur ingestelde beroep ongegrond.
Dit arrest is gewezen door de vice-president J.W. van den Berge als voorzitter, en de raadsheren J.W.M. Tijnagel en A.H.T. Heisterkamp, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier A.I. Boussak-Leeksma, en in het openbaar uitgesproken op 14 september 2007.
