Opmerkelijke oproep

Opinie

Staatssecretaris Van Rij van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst heeft op 29 november jl. een internetconsultatie geopend waarin hij alle Nederlanders oproept om ‘opmerkelijke belastingconstructies’ te melden via de consultatiewebsite. Het gaat om:

Vervolgens wordt een aantal voorbeelden gegeven van dergelijke opmerkelijke constructies. De ‘constructiekliksite’ staat tot en met januari 2023 open, onder het motto ‘meldt fiscale constructies anoniem’. Op het moment van schrijven zijn al 15 reacties gepubliceerd, vanuit gans het land. Belastingconstructiebestrijders aller regio’s, verenigt u.

Nu heb ik geen enkele moeite met bestrijding van gekunstelde fiscale constructies waarbij evident misbruik wordt gemaakt van voor volstrekt andere doeleinden gecreëerde fiscale faciliteiten. Het probleem van de oproep zit ’m in het ongerichte karakter ervan. Wat men bij Financiën vermoedelijk eigenlijk wil, is meer zicht op het fiscale trapezewerk met en zonder vangnet. Maar met deze oproep zal dat doel niet worden gehaald. Wat opmerkelijke constructies zijn, hangt immers af van het perspectief van de belastingbetaler. Een belastingadviseur met kennis en ervaring zal niet zo schrikken van de meeste door het ministerie gedeelde voorbeelden. Wat is nu bijzonder aan een dga die gebruikmaakt van de 30%-regeling? Aan de andere kant zal Jan met de enkele pet daar wel bedenkingen bij hebben. Dat is ook te zien aan sommige reacties. Het kopen van een woning met een hypothecaire lening wordt als voorbeeld genoemd. Ik heb onlangs een kat (coronakater) aangeschaft, waarmee ik de hondenbelasting heb ontweken. Mooi beestje. Voor sommigen wellicht een opmerkelijke fiscale constructie.

En dat raakt volgens mij aan het probleem waar deze oproep mee te maken heeft. Het is de kennelijke bedoeling om constructies te melden die in flagrante strijd zijn met doel en strekking van een fiscale regeling. De belastingwetgeving van de laatste jaren wordt echter veelal gekenmerkt door afwezigheid van een duidelijke ratio. Het is meer regel dan uitzondering dat de introductie van een lastenverzwarende fiscale regeling eerst en vooral vanuit budgettaire overwegingen wordt ingevoerd, en waarbij omwille van uitvoeringstechnische redenen wordt gekozen voor een ‘botte’ vormgeving. Als er al aandacht wordt besteed aan de ratio, dan behelst deze veelal niet meer dan een parafrasering van de beoogde wettekst. Het is zo, omdat het zo is. En dan hebben we ook nog eens te maken met wetgeving waarbij de tekst sterk afwijkt van de ratio. Een goed voorbeeld is de implementatiewetgeving inzake DAC6, die er veelal niet toe leidt dat ‘agressieve fiscale constructies’ worden gemeld, maar wel bijvoorbeeld een doodgewone liquidatie van een buitenlandse dochtermaatschappij. Europese fiscale propaganda, als je het mij vraagt. Dit soort wetgeving kent geen duidelijke ratio. Hier zit geest noch ziel in. Wat verwacht men dan aan gedrag van de belastingbetaler? Is het zo opmerkelijk dat belastingbetalers dergelijke wetgeving proberen te omzeilen? Zijn constructies die irrationele fiscale wetgeving ontwijken zonder moraliteit? Ik vraag me dat terdege af.

Het valt me op dat in een aantal reacties van belastingbetalers de gelegenheid te baat wordt genomen om gramschap te halen met betrekking tot het box 3-debacle. Ik vind dat een duidelijk signaal. Men heeft bij de vormgeving van de spaarvariant om budgettaire en uitvoeringstechnische redenen gekozen voor een regeling met hele duidelijke rafelranden. Met als uitkomst een heffing waarbij er een enorm verschil is ontstaan tussen de belastingdruk op beleggingen en spaargeld en waarbij de forfaitaire rendementen op het niveau van de belastingbetaler niet in overeenstemming zijn met de werkelijkheid. Je zult maar cryptobelegger zijn in deze tijd. Kennelijk is er dus niets geleerd van de Wet IB 1964. Is het dan opmerkelijk of onethisch om via een fiscale constructie deze zielloze box 3-heffing zo veel mogelijk te ontwijken? Ik laat het aan de lezer over om deze vraag te beantwoorden.

In de tussentijd verheug ik me op de reacties in de komende periode. Heerlijk vermaak voor onder de kerstboom. En hopelijk word ik deze keer niet op kerstavond gestoord…