2.2.
Op 17 december 2015 heeft de raad van de gemeente een voorstel om de realisatie van een ondernemersfonds mogelijk te maken, behandeld. In het schriftelijke raadsvoorstel (met nadere toelichting) is het volgende vermeld:
1. medewerking te verlenen aan het verzoek van de Stichting [naam8] om, via een verhoging van de onroerende-zaakbelasting voor niet-woningen, de realisatie van een ondernemersfonds voor de periode 1 januari 2016 tot en met 31 december 2018, mogelijk te maken;
2. in te stemmen met het voorstel om, bij de vaststelling van de verordening OZB 2016, ten behoeve van de voeding van het fonds, een opslag op de onroerende-zaakbelasting voor niet-woningen te leggen van 0,06% van de WOZ-waarde. Daarbij uit te gaan van een verdeling van de opslag van 0,033% voor de eigenaar en 0,027% voor de gebruiker;
3. in te stemmen met het voorstel om de meeropbrengst van deze opslag, zonder inhouding, ter beschikking te stellen aan de [naam9] onder toepassing van de Algemene Subsidieverordening van de gemeente Súdwest-Fryslân;
4. in te stemmen met het verzoek van de initiatiefnemers om de uitgangspunten over de betrokkenheid van de gemeente bij het fonds te hanteren.
Inleiding:
Voor u ligt een verzoek van de Stichting [naam8] om medewerking te verlenen aan hun initiatief voor het oprichten van een ondernemersfonds. Zij vragen de gemeenteraad hen te faciliteren bij het innen van de gelden voor het fonds via het belastinginstrument onroerende-zaakbelasting.
Concreet vraagt de ondernemersfederatie aan de gemeente:
-
of zij medewerking wil verlenen aan de inning van de gelden voor het fonds. Dit wordt gevraagd in de vorm van een opslag op de onroerende-zaakbelasting niet-woningen van € 60,-- per € 100.000,-- WOZ-waarde. Aangezien het gaat om een belastingmaatregel betreft het hier een bevoegdheid van de raad.
-
Of zij gemeente akkoord gaat met een aantal uitgangspunten, of spelregels, ten aanzien van de rol van de gemeente.
Vraag 1 van de initiatiefnemers
Het voorstel van de ondernemersfederatie bekijken we vanuit vier perspectieven.
(…)
4. Vanuit het perspectief van betrokkenheid en invloed van degenen die gaan meebetalen aan het fonds.
(…)
Invloed, maatwerk en retributie
De niet-leden hebben invloed kunnen uitoefenen op allerlei zaken in en rondom het fonds. Maar, voor een directe invloed op de stemming over het fonds, was lidmaatschap van een bij de ondernemersfederatie aangesloten vereniging noodzakelijk. Er is voor de tegenstanders nog de mogelijkheid om de besluitvorming door de gemeenteraad te beïnvloeden.
In de notitie wordt specifieke ingegaan op maatwerk-afspraken met betrekking tot zogenaamde retributie van de opslag. Dus terugbetaling van ‘de inleg’ in het fonds door een bepaald collectief van ondernemers. Door retributie kiest deze groep ervoor om geen gebruik te kunnen maken van het fonds. Een dergelijke afspraak is gemaakt met de [naam10] voor de agrarische ondernemers.
Vraag 2. van de initiatiefnemers
In hun brief vragen de initiatiefnemers aan de gemeenteraad akkoord te gaan met onderstaande uitgangspunten. Die punten geven de verhouding weer tussen fonds(organisatie) en gemeente. Deze punten worden, als de stichting is opgericht, vastgelegd in een overeenkomst of convenant.
(…)
d) Dat de gemeente de OZB opslag ten behoeve van het fonds zal afschaffen in het geval de ondernemers, na evaluatie in 2018, hebben besloten het fonds af te schaffen.
(…)
Financiële aspecten/gevolgen:
Belastingverordening en tariefsverhoging
Pas na instemming van het college en raad met het ondernemersfonds kunnen de definitieve tarieven OZB voor 2016 worden bepaald. Om verwarring te voorkomen stellen we voor om een verordening OZB 2016 vast te stellen waarbij de tarieven allemaal op 1% worden gesteld. Dit is een willekeurig gekozen percentage dat ‘te hoog’ is. In januari 2016 kunnen we de tarieven weer verlagen waarbij rekening wordt gehouden met het raadsbesluit over het ondernemersfonds. Een dergelijke verlaging van de tarieven is in het voordeel van alle belastingplichtigen en daarom toegestaan
De verhoging bedraagt 0,06% van de WOZ-waarde. In de situatie van gescheiden eigendom en gebruik gaat het om een extra percentage van 0,033% voor de eigenaren van niet-woningen en een extra percentage van 0,027% van de gebruikers van niet-woningen.
Het woord niet-woningen geeft aan dat de extra belastingverhoging in rekening wordt gebracht bij alle onroerende zaken die niet in hoofdzaak worden gebruikt als woning. Dat is voornamelijk vastgoed dat door ondernemingen wordt gebruikt voor de bedrijfsuitoefening zoals bedrijfspanden, opslagplaatsen, kantoren, winkels, horeca etc. Maar het betreft ook onroerende zaken die niet voor bedrijfsuitoefening worden gebruikt zoals nutsgebouwen, garageboxen/opslagruimten, stukken (huur)grond, scholen, particuliere ligplaatsen etc. Dat zijn onroerende zaken waarbij het belang van een ondernemersfonds voor de betreffende belastingplichtige als kleiner wordt ervaren.
Ter beschikking stelten van de middelen aan het fonds
Na de inning van de middelen via de opslag wordt de meeropbrengst, zonder inhouding, beschikbaar gesteld aan de [naam9] . Het ‘doorsluizen’ van de middelen wordt juridisch gezien als een subsidie. Daarom is, op het beschikbaar stellen van de middelen, de Algemene Subsidieverordening van toepassing en is daarmee de ook de verantwoording over besteding van de middelen bepaald.
In het nog te nemen subsidiebesluit worden de termijnbedragen en dergelijke vastgelegd.
Omvang meeropbrengst
De theoretische opbrengst van de extra belastingverhoging is een totaal van € 60,- per ton WOZ-waarde. De exacte meeropbrengst is afhankelijk van de WOZ-waarden in het belastingjaar 2016. Uitgaand van de WOZ-waardes van niet-woningen in het belastingjaar 2015 komen we uit op een meeropbrengst ten behoeve van het fonds van € 1.067.289.--
In 2015 was de totale opbrengst OZB voor niet-woningen € 7.933.303,--
Zoals de initiatiefnemers aangeven in hun notitie zijn er retributie-afspraken met [naam10] gemaakt voor de agrarische bedrijven. Rekening houdend met deze afspraken en bovenstaande meeropbrengst (op basis van WOZ-waarden 2015) komt de ondernemersfederatie uit op een geschatte omvang van het fonds van € 840.000,--
De gedachte dat een percentuele verhoging van 0,06% resulteert in een netto opbrengst van € 60,- per ton WOZ-waarde is niet juist. Er kan namelijk niet worden geheven van vrijgestelde niet-woningen. Ook kunnen leegstaande panden niet voor het gebruikersdeel worden aangeslagen. Daarnaast kan bijvoorbeeld een deel van de 'verzorgingshuizen’ niet worden aangeslagen. Reden daarvan is volgens jurisprudentie bepaalde gedeelten van dergelijke gebouwen als woning moeten worden gezien. Dit alles heeft een negatief effect op de opbrengst en zal in het fonds rekening mee moeten worden gehouden.
Gemeentelijke kosten
De invoering van het fonds gaat gepaard met kosten voor de gemeente. Bijvoorbeeld ten aanzien van administratie. Wat de omvang van die kosten is, wordt in de loop van 2016 helder als het fonds gaat ‘draaien’. Daarom zal, aan het eind van 2016, een analyse plaatsvinden van deze kosten. Daar waar nodig en mogelijk worden hierover verder afspraken gemaakt met de [naam9] .
(…)
Vervolgproces:
Besluiten
Als de raad besluit in te stemmen met het voorstel, zal zij een bijbehorend besluit moeten nemen ten aanzien van de belastingverordening (raadsvergadering december 2015) en de vaststelling van tarieven (raadsvergadering januari 2016). Voor het werkelijk kunnen ‘doorsluizen ‘van het geld moet de stichting een subsidieverzoek indienen en worden afspraken gemaakt over bevoorschotting. Voorgaande wordt vastgelegd in een subsidiebesluit.
Inrichting
Het bestuur van de op te richten [naam9] gaat aan de slag met definitieve oprichting en vaststelling van de stichtingsstatuten. Ook wordt er gewerkt aan de overeenkomst tussen gemeente en de stichting waarin de eerdergenoemde uitgangspunten worden vastgelegd. Binnen de eigen geledingen zal de [naam9] de organisatie van trekkingsrecht en de adviesraad gaan afronden.
Evaluatie
Het fonds gaat ‘draaien’ voor de periode van drie jaar. Hoewel een gemeentebreed fonds nieuw is voor de gemeente Súdwest-Fryslân, is het zeker niet nieuw in Nederland. Er zijn inmiddels ruim 30 gemeentebrede fondsen actief in ons land. Daar kan van geleerd worden.
In het derde jaar vindt een eindevaluatie plaats. Als men op basis van die evaluatie besluit dat het fonds moet blijven, moet er opnieuw een verzoek worden neergelegd bij de raad.
(…)
Bijlage(n)
-
Brief van de Stichting [naam8] d.d. 28 oktober 2015
-
Notitie Stichting [naam8] getiteld "Het [naam9] ' (28 oktober 2015)
-
Tussenrapport 'Ondernemerschap en Samenwerking in Súdwest-Fryslân', 1 mei 2015 (reeds in bezit van de raad)”.
3.6
Landbouw
De lokale afdelingen van [naam10] staan meestal kritisch tegenover initiatieven om te komen tot een gemeentebreed ondernemersfonds.
(…)
Tegelijkertijd onderkennen de besturen dat het fonds van grote waarde kan zijn voor andere delen van de economie. En in de toekomst kan de betekenis van een fonds ook voor de landbouw alsnog veranderen. Daarom is gezocht naar een oplossing waarbij de landbouwbedrijven praktisch buiten het fonds blijven, maar wel meer gestructureerd contact gaan onderhouden met de 'overige' economie. In die oplossing moet verder de regie geheel en al bij de [naam10] -afdelingen blijven. De oplossing is gevonden in een retributieregeling.
Uitgangspunt in een retributieregeling is dat de gemeente formeel niet zelf partij kan zijn, anders dan als politiek toezichthouder. De ozb is een algemeen dekkingsmiddel en mag niet als doelfinanciering worden gebruikt. De subsidie voor een ondernemersfonds komt formeel niet uit de ozb-opbrengst, maar uit de algemene middelen. Er is geen fiscaal-juridisch verband tussen de ozb en het fonds (natuurlijk is er wel een politiek verband).
De gemeente is aan 'belastinggelijkheid' gehouden. Als iedereen die het niet eens is met de besteding van een deel van de algemene middelen van de gemeente een belastingkorting krijgt, vervalt elke grondslag voor belastingheffing. Dat betekent dat de gemeente aan de heffingskant geen rol heeft bij het uitvoeren van de retributie. Aan de kant van de informatieverschaffing is de rol van de gemeente beperkt. Belastinggegevens zijn vertrouwelijk. Het is de gemeente niet toegestaan om gegevens over individuele belastingplichtigen met derden te delen, ook niet met het ondernemersfonds. Het overleggen van een lijst van bedrijven die voor retributie in aanmerking komen, kan dus niet.
Retributie is wel mogelijk aan de private kant van de relatie: het ondernemersfonds moet het zelf doen. Omdat het fonds niet beschikt over gegevens van individuele belastingplichtigen, moet het gebeuren op basis van zelfmelding: de landbouwbedrijven moeten zich bij het fonds melden om retributie te vragen.
Er is enig technisch overleg nodig om te kijken hoe die zelfmelding zo klantvriendelijk en efficiënt mogelijk ingericht kan worden. De gemeente is bereid om daaraan mee te werken. Er zijn enkele mogelijkheden:
(…)
-
De bijsluiter bij de aanslag maakt onderdeel uit van de besluitvorming door de raad en kan dus niet op een uitzonderingspositie voor een groep belastingplichtigen hinten. Wel kan de bijsluiter de agrarisch ondernemers oproepen kennis te nemen van de site van het ondernemersfonds. Vervolgens moet op die site de informatie over de retributie helder worden verwoord.
-
landbouwbedrijven kunnen verzocht worden een machtiging af te geven aan de gemeente, zodat de gemeente alsnog gerechtigd is om gegevens te overleggen aan het fondsbestuur.
-
Het fonds zelf zal in het eerste jaar al een administratie opzetten voor de zelfmeldingen, zodat in het tweede jaar met een reminder gewerkt kan worden.
De gang van zaken wordt als volgt:
-
De gemeente verstuurt de ozb-aanslag zoals gebruikelijk en int de opbrengsten.
-
Tegelijkertijd maken partijen bekend dat de landbouwbedrijven in aanmerking komen voor restitutie van dat deel dat samenhangt met het ondernemersfonds (gemiddeld omstreeks 260 euro per bedrijf). Die 'partijen' kunnen zijn: de gemeente (met de net genoemde beperking), het fonds zelf (advertentie en website) en belangenpartijen ( [naam10] ).
-
De landbouwbedrijven worden uitgenodigd om een kopie van hun aanslag te sturen naar het secretariaat van het fonds. Het secretariaat rekent de 'fondsbijdrage' uit en draagt zorg voor betaling van dat bedrag door het fonds aan de agrarisch ondernemer.
-
Het eerste jaar gaat geheel op basis van zelfmelding. Zodra de bedrijven bekend zijn bij het fonds, kan het fonds een administratie aanleggen. Het tweede jaar kunnen de bedrijven vervolgens een 'reminder' krijgen van het fonds. Naast natuurlijk opnieuw vermeldingen in de bijsluiter en advertenties.
-
Het vragen van retributie kan het gehele kalenderjaar. Een individuele ondernemer kan een opdracht neerleggen bij zijn administrateur, om bij het verwerken van de ozb-aanslag in de boeken standaard een handeling toe te voegen om retributie te vragen. (…)
Bestaande retributieregelingen blijken niet altijd vlekkeloos te werken. (…)
Gemeente, [naam10] en fonds zouden gezamenlijk de uitvoering van de retributieregeling kunnen volgen en waar nodig kunnen ondersteunen, met bijvoorbeeld aanvullende publiciteit.
In deze retributieregeling gaan we er van uit dat [naam10] de enige woordvoerder is voor de agrarische sector. De zaken worden gedaan tussen [naam10] en het bestuur van het fonds.
In een convenant, werkplan of ander document kan worden vastgelegd dat de retributieafspraak geldt zolang [naam10] er aan vasthoudt. De afspraak kan, met andere woorden, niet door andere partijen dan [naam10] ongedaan worden gemaakt. (…)”
2.6.
Tijdens de raadsvergadering van 17 december 2015 is ook een motie van het CDA aangenomen, die onder meer als volgt luidt:
2. We constateren in de bij de federatie aangesloten verenigingen, een groot draagvlak. Maar we constateren ook dat er groepen en individuele ondernemers zijn die de oprichting van het fonds niet nodig vinden en dus geen toegevoegde waarde zien in hun deelname aan het fonds.
Het fonds is vooral gebaseerd op de solidariteitsgedachte, zo geeft de federatie aan. Dit neemt niet weg dat de belangen van de groepen ondernemers die geen toegevoegde waarde zien in het fonds, voldoende behartigd moeten worden binnen het fonds.
3. Wij vinden dat de gemeente de taak heeft om hierin te sturen. Dit doet zij door een aantal uitgangspunten/afspraken toe te voegen aan het op te stellen convenant dat gemeente en de op te richten [naam9] SWF zullen ondertekenen. In het raadsvoorstel is al een aantal uitgangspunten benoemd voor dat convenant.
(…)
In het convenant/overeenkomst worden aanvullende afspraken vastgelegd over onderlinge relatie gemeente en fonds. Door vertegenwoordigd te zijn in Raad van Advies van het fonds, kan de gemeente zicht houden op deze aanvullende afspraken en voeling houden met het fonds.
Wij roepen het college op om:
1. De volgende afspraken toe te voegen aan het nog te ondertekenen convenant/de overeenkomst tussen de gemeente en de op te richten [naam9] SWF.
-
Dat de gemeente vertegenwoordigd is in de Raad van Advies.
-
Dat de gemeente wil dat de belangen van de groepen die geen of weinig toegevoegde waarde zien in het fonds, goed behartigd worden.
-
Dat de gemeente er expliciet op toeziet dat er ruimhartig wordt omgegaan met retributieverzoeken
2. Het convenant ter kennisname te brengen aan de raad
3. De raad halfjaarlijks te rapporteren over de werking van het fonds in de praktijk en de eerste rapportage op te leveren in augustus 2016”
De wethouder heeft tijdens de bespreking van deze motie toegezegd om 100% retributie op te nemen in het convenant.
2.10.
De gemeente en de [naam9] zijn op 21 april 2016 een samenwerkingsovereenkomst (“Samenwerkingsovereenkomst [naam9] ”) aangegaan voor de duur van drie jaar. In deze overeenkomst is – voor zover van belang – het volgende vermeld:
“Nemen in overweging dat:
(…)
c. de gemeenteraad in haar vergadering van 17 december 2015 heeft besloten medewerking te verlenen aan het verzoek om de realisatie van een ondernemersfonds mogelijk te maken voor de periode van 1 januari 2016 tot en met 31 december 2018. Daarbij uitgaand van het doel, werkwijze en inrichting van het fonds zoals geschetst in de notitie ‘ [naam9] ’ van 28 oktober 2015;
d. de gemeente dit besluit tot uitvoering brengt via het doorvoeren van een opslag op de onroerende-zaakbelasting voor niet-woningen van 0,06% van de WOZ-waarde. Daarbij uit te gaan van een verdeling van de opslag van 0,033% voor de eigenaar en 0,027% voor de gebruiker. De meeropbrengst van deze opslag wordt, zonder inhouding, door de gemeente ter beschikking gesteld aan de [naam9] onder toepassing van de Algemene Subsidieverordening van de gemeente Súdwest-Fryslân;
(…)
i. De gemeente het van belang vindt dat de belangen van de groepen ondernemers die geen toegevoegde waarde zien in het fonds, voldoende worden behartigd in het fonds. De gemeente het daarom van belang vindt dat er ruimhartig met retributieverzoeken van groepen ondernemers wordt omgegaan in het fonds.
(…)
Komen het volgende overeen:
(…)
2.De subsidieverlening
2.11.
Tijdens de raadsvergadering van 12 november 2018 heeft de raad van de gemeente een amendement op het hierna – onder 2.12 – opgenomen raadsvoorstel aangenomen, dat als volgt luidt:
“Voorgesteld wordt het voorgenomen besluit genoemd onder 1. als volgt te aan te vullen met:
(…)
- de volgende kaders toe te voegen aan de samenwerkingsovereenkomst met de stichting
[naam9] :
• Voor 1 juli 2019 een adequate, bevoegde en met mandaat opererende raad van toezicht in te stellen.
• De Stichting [naam8] vereenvoudigt het systeem van retributie:
a. Retributie geldt voor de periode van deze samenwerkingsovereenkomst of tot het moment dat een trekkingsgerechtende aangeeft toch gebruik te willen maken van het fonds.
b. het systeem wordt zodanig ingericht dat er sprake is van een eenmalige aanvraag van de retributie voor het trekkingsgebied, voor de duur van deze overeenkomst, in plaats van jaarlijkse aanvragen en toekennen van retributie.
• Het college van B&W en de gemeenteraad worden jaarlijks geïnformeerd over het fonds door middel van een jaarrapportage en jaarrekening. Specifieke aandacht wordt daarbij besteed aan de optimalisatie van het fonds, onder meer zoals hierboven bedoeld.”
2.12.
Op 20 november 2018 heeft de raad van de gemeente een voorstel om het ondernemersfonds te verlengen, behandeld. In het schriftelijke raadsvoorstel (met nadere toelichting) is het volgende vermeld:
“Voorstel :
-
medewerking te verlenen aan het verzoek van de Stichting [naam8] om, via een verhoging van de onroerende zaak belastingen voor niet woningen, de voortzetting van het [naam9] voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 31 december 2023, mogelijk te maken
-
bij de vaststelling van de verordening OZB 2019, ten behoeve van de voeding van het fonds een opslag op de onroerende-zaakbelastingen voor niet woningen op te leggen van 0,06% van de WOZ waarde. Daarbij uit te gaan van een verdeling van de opslag van 0,033% voor de eigenaar en 0,027% voor de gebruiker;
-
de meeropbrengst van deze opslag, zonder inhouding, ter beschikking te stellen aan de [naam9] onder toepassing van de Algemene Subsidieverordening van de gemeente Súdwest-Fryslân;
Inleiding:
Met een brief (zie bijlage 1) heeft de [naam9] de raad formeel verzocht om op basis van het innen van de gelden via het belastinginstrument onroerende- zaakbelasting de verlenging van het [naam9] (hierna OSF) mogelijk te maken voor de kalenderjaren 2019 tot en met 2023. Omdat het gaat om de inzet van een belastinginstrument is de gemeenteraad bevoegd gezag. Bij het verzoek heeft de stichting ook het evaluatierapport van bureau BBO gevoegd (bijlage 4) en een visiedocument (bijlage 2).
(…)
Evaluatie van het ondernemersfonds
In 2018 heeft de toegezegde evaluatie plaatsgevonden door bureau BBO in opdracht van de
[naam9] en de gemeente. In de evaluatie is het fonds breed geëvalueerd.
De evaluatie is toegelicht en besproken door de adviesraad van de [naam9] en aan de commissie B en F van de gemeenteraad.
Verzoek tot verlenging
Op basis van de evaluatie en de conclusies en visie die met op basis daarop heeft opgesteld
heeft de Stichting formeel het verzoek ingediend tot verlenging van de inzet van het belastinginstrument ten behoeve van het ondernemersfonds. Alvorens tot het verzoek te komen heeft de stichting in twee sessies de commissie B en F bijgepraat over het ondernemersfonds en de visie die het bestuur heeft op de voortzetting van het fonds. De visie van het fondsbestuur is bij de stukken gevoegd.
Doel:
Instemmen met een verlenging van het ondernemersfonds.
Argumenten:
(…)
Evaluatie door Bureau Beleids Onderzoek (BBO)
De uitgevoerde evaluatie moet naar onze mening de basis zijn van een raadsbesluit. Deze evaluatie is immers uitgevoerd op basis van een raadsbesluit en in opdracht van het fonds en de gemeente door een onafhankelijke partij. Er is gesproken met alle belangrijke stakeholders.
(Bureau Beleids Onderzoek: BBO). De evaluatie geeft een goed beeld van het functioneren van het fonds, trekt conclusies en geeft een advies met diverse aanbevelingen. Hoofdadvies is om door te gaan met het fonds.”
2.13.
In het – onder 2.12 genoemde – rapport van het bureau voor beleidsonderzoek (BBO) van 23 maart 2018, waarin verslag wordt gedaan van de evaluatie van het [naam9] , is het volgende vermeld(Hof: noten niet geciteerd) :
“SAMENVATTING
Dit rapport doet verslag van de evaluatie van het [naam9] . De evaluatie is nodig voor een besluit over wel of niet voortzetten van het fonds, en – in het geval van voortzetting – over eventuele aanpassingen in de opzet. Doel van de evaluatie is om inzicht te geven in de effecten van het fonds en de gang van zaken in termen van organisatie, beheer en communicatie. In de evaluatie is verder gekeken naar het draagvlak, waarbij ook de mening en visie van met name kleine kernen is gehoord. De evaluatie is uitgevoerd in opdracht van het [naam9] en de gemeente Súdwest-Fryslân.
(…)
Retributie
In 2017 is voor een bedrag van 285.000 euro retributie toegekend. Ruim de helft van de retributie betreft de retributie in het trekkingsgebied ‘Sneek buiten’; de rest betreft retributie in (31) kleine kernen. De omvang van de aangevraagde retributie was in 2017 lager dan in 2016.
(…)
De retributieregeling is een oplossing voor kernen die niet mee willen doen met het fonds en de individuele ozb-betaler de mogelijkheid willen geven de opslag terug te ontvangen. De ruime toepassing van de retributieregeling is uniek en in zekere zin te beschouwen als een experiment omdat het nergens anders zo wordt toegepast. Juist vanwege het experimentele karakter had de regeling beter voorbereid moeten worden. De kritiek op de retributieregeling betreft vooral het proces rond het (moeten) organiseren van de stemming over wel of niet retributie dat als ingewikkeld en administratief bewerkelijk wordt ervaren. De terugbetaling via de web site van het fonds is een eenvoudig en efficiënt digitaal systeem.
(…)
Aanbevelingen
De hoofdaanbeveling van deze evaluatie is:ga door met het fonds . De bereikte resultaten van het fonds in termen van aard en type activiteiten, en de initiatieven die langzamerhand in kleine kernen tot stand komen, zijn voldoende aanleiding om het fonds een volgende periode door te laten gaan. Maar er moet wel een aantal verbeteringen worden ingevoerd:
I. Regel het besluitvormingsproces rond retributie beter en communiceer daarover
(…)
V. Zorg voor goede communicatie over het terugvragen van retributiegelden
(…)
2.1
Doel en opzet
(…)
Agrarische sector
Het totaal van de opbrengst van de opslag is vanuit de agrarische sector in Súdwest-Fryslân relatief groot vanwege het grote aantal agrarische bedrijven. In overleg met de branche-organisatie [naam10] is bij de opzet er voor gekozen dat de agrarische sector automatisch retributie kan aanvragen. Retributie houdt in dat agrariërs terugbetaling van de opslag kunnen vragen. Dit is ook gebruikelijk bij andere ondernemersfondsen op basis van een ozb-opslag. Achtergrond is dat daarmee rekening wordt gehouden met het bijzondere karakter van de sector die relatief weinig heeft aan ondernemersactiviteiten, maar wel relatief veel onroerende zaken kent.
Retributie
In Súdwest-Fryslân is er voor gekozen om naast de agrarische sector ook alle andere trekkingsgerechtigden het recht te geven op retributie. Met deze uitzondering komt het fonds, onder meer naar de wens van de gemeenteraad, tegemoet aan met name de kleine kernen waar (nog) geen behoefte is aan ondernemersactiviteiten c.q. deelname aan het fonds. Deze constructie is uniek; bij fondsen elders in Nederland is retributie beperkt tot de agrarische sector.
Retributie moet in een privaatrechtelijke setting - dus door het fonds – worden geregeld, omdat de gemeente vanwege fiscale wetgeving geen uitzonderingen mag maken op individueel niveau. Voor retributie is door het fondsbestuur een protocol vastgesteld, met name gericht op democratisch gelegitimeerde besluitvorming over wel of niet retributie. Uitgangspunt is dat een meerderheid van de ondernemers in een trekkingsgebied een besluit tot retributie of deelname aan het fonds neemt. Het protocol bestaat uit de volgende regels:
1. Een besluit over retributie voor een trekkingsgebied moet worden gedaan door een algemene ledenvergadering van een ondernemersvereniging, waarvan het resultaat in een verslag wordt opgenomen.
2. Als er geen ondernemersvereniging is, kan een groep ondernemers uit het trekkingsgebied daarover besluiten middels een door henzelf te organiseren stemming. Ook in dit geval is er verantwoording aan het fonds nodig in de vorm van een presentielijst en een verslag van de stemming.
3. Als er geen groep ondernemers besluit, dan kan ook een stemming worden gedaan in de vorm van handtekeningen op een zogenoemde pandenlijst (een lijst van panden van niet-woningen waar de opslag op wordt geheven).
Als is besloten tot retributie en het besluit door het fonds is gecontroleerd, is het vervolgens aan de individuele belastingbetaler om de terugbetaling aan te vragen. Via de website van het fonds is daar een digitaal systeem voor ontwikkeld.
(…)
Besluitvorming
(…)
Behandeling in de gemeenteraad
De Gemeenteraad is op een bijeenkomst op 24 juni 2015 geïnformeerd over de (voortgang van de) plannen voor de opzet van het fonds. Invoering van het ondernemingsfonds betekent in formele zin het door de gemeenteraad vaststellen van de opslag op de ozb en een subsidiebesluit. Het ondernemersfonds is uitgebreid aan de orde gekomen in een commissievergadering van 4 december 2015. Voor de uiteindelijke raadsbehandeling is het definitieve voorstel zoals gedaan namens de Ondernemersfederatie en een begeleidende brief beschikbaar, naast enkele achtergronddocumenten (zoals de hiervoor genoemde onderzoeken). (…)
De behandeling in de gemeenteraadsvergadering van 17 december 2015 leidde middels een motie tot een aantal aanpassingen van het voorstel. Er lag een toezegging van de Ondernemersfederatie dat de retributieregeling “ruimhartig" zou worden toegepast, wat neerkomt op 100% retributie. Die toezegging is overgenomen door de gemeenteraad. Ook wordt door de raad besloten dat de gemeente vertegenwoordigd moet zijn in de Adviesraad. Er is uiteindelijk een ruime meerderheid voor het voorstel(…)
“Stroeve” start
(…)
De opslag is verwerkt in de ozb-aanslag van begin 2016. De ozb-tarieven in de gemeente worden dat jaar sowieso verhoogd zodat de totale tariefstijging 37% is. Omdat er geen specificatie in de aanslag was opgenomen over het aandeel van de opslag daarin, kon de indruk ontstaan dat (een groot deel van) de verhoging op het conto van het fonds kwam. Dat leidde tot vragen van ondernemers. In een aanvullende brief van de gemeente is een en ander alsnog toegelicht. Alhoewel het niet expliciet in de brief wordt vermeld, kan worden berekend dat de verhoging in 2016 door de opslag gemiddeld 12,5% is. In de brief wordt de retributiemogelijkheid niet genoemd; er wordt wel verwezen naar de website van het ondernemersfonds.
Het fonds kent mede daardoor een "stroeve" start. Dat wordt versterkt doordat in het begin veel aandacht uitgaat naar de retributieregeling. De fondsmanager krijgt daarover veel vragen. De mogelijkheid om retributie aan te vragen wordt verlengd van 31 december 2016 naar 31 maart 2017 omdat de automatisering van het retributiesysteem drie maanden later klaar is dan oorspronkelijk gepland. Ook wordt pas in de loop van 2016 een definitief besluit genomen over 100%-retributie. Alhoewel eerder een ruimhartige toepassing van de retributieregeling is toegezegd door de Ondernemersfederatie, zijn het bestuur en de Adviesraad van het fonds vooralsnog van mening dat ook bij belastingbetalers die gebruik willen maken van retributie 6% van de opslag moet worden achtergehouden voor fondskosten. De gemeenteraad wil echter wel 100% retributie, en dat wordt uiteindelijk ook als uitgangspunt gehanteerd.
(…)