Box 3-heffing inzake verhuurd bedrijfspand; nieuw feit om na te vorderen

3.2. De Rechtbank heeft, voor zover in hoger beroep van belang, in de zaak met betrekking tot het jaar 2014, zaaknummer BRE 19/1411, geoordeeld:

Omschrijving geschil in hoger beroep en conclusies van partijen

4.1.1. In hoger beroep is, naar het Hof begrijpt, voor de jaren 2011 en 2012 in geschil of:

a. de Inspecteur wegens het niet tijdig doen van uitspraken op bezwaar dwangsommen als bedoeld in artikel 4:17, lid 1, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) heeft verbeurd;

b. belanghebbende recht heeft op een hoger bedrag aan (immateriële) schadevergoeding dan is toegekend; en of

c. belanghebbende recht heeft op een proceskostenvergoeding.

4.1.2. In hoger beroep is, naar het Hof begrijpt, voor de jaren 2013 en 2014 in geschil of:

a. de Inspecteur beschikt over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt (2013) en de aanslag tijdig is opgelegd (2014);

b. de Inspecteur heeft voldaan aan de verplichting van artikel 8:42 Awb om alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan de rechter toe te sturen;

c. de hoorplicht is geschonden (2014);

d. de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn geschonden;

e. het voordeel uit sparen en beleggen op een juist bedrag is vastgesteld;

f. naar het juiste bedrag belastingrente in rekening is gebracht;

g. de Inspecteur wegens het niet tijdig doen van uitspraken op bezwaar dwangsommen als bedoeld in artikel 4:17, lid 1, Awb heeft verbeurd;

h. belanghebbende recht heeft op een hoger bedrag aan (immateriële) schadevergoeding dan is toegekend; en of

i. belanghebbende recht heeft op een proceskostenvergoeding.

4.2. Belanghebbende concludeert, naar het Hof begrijpt, tot (gedeeltelijke) vernietiging van de uitspraken van de Rechtbank, vernietiging van de uitspraken op bezwaar, vernietiging van de navorderingsaanslag 2013 en vermindering van de aanslag 2014, toekenning van een schadevergoeding, toekenning van een hoger bedrag aan vergoeding van immateriële schade, vaststelling van door de Inspecteur verbeurde dwangsommen, veroordeling van de Inspecteur in een vergoeding van de proceskosten en vergoeding van het griffierecht.

4.3. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraken van de Rechtbank.

Beoordeling van het hoger beroep

Nieuw feit met betrekking tot het bedrijfspand als bestanddeel van de rendementsgrondslag (2012 en 2013)

5.1.1. Voor zover belanghebbende heeft bedoeld te stellen dat de Inspecteur voor het jaar 2012 niet beschikt over een nieuw feit, kan die stelling hem niet in een betere positie brengen. De Rechtbank heeft de navorderingsaanslag 2012 immers vernietigd en deze beslissing is door geen van de partijen in hoger beroep aangevochten. Het Hof passeert daarom deze hogerberoepsgrond.

5.1.2. Belanghebbende stelt dat voor het jaar 2013 geen sprake is van een nieuw feit en voert daartoe aan dat hij op 19 april 2012 een brief heeft gestuurd aan de Inspecteur waarin is vermeld dat het bedrijfspand met ingang van 1 april 2012 aan een derde is verhuurd. De Inspecteur had dus vanaf april 2012 op de hoogte kunnen zijn dat de terbeschikkingstelling van het bedrijfspand per 31 maart 2012 was beëindigd en het bedrijfspand vanaf dat moment tot de rendementsgrondslag van box 3 ging behoren, aldus belanghebbende.

5.1.3. De Inspecteur stelt daarentegen dat hij mocht uitgaan van de juistheid van de door belanghebbende in zijn aangifte vermelde gegevens. Aangezien de brief van 19 april 2012 ziet op de registratie als ondernemer voor de omzetbelasting, is die brief niet in het dossier van de inkomstenbelasting opgenomen. Volgens de Inspecteur strekt zijn onderzoeksplicht niet zo ver dat hij gehouden is het dossier van de omzetbelasting van belanghebbende te raadplegen. Voorts stelt de Inspecteur dat hij pas tijdens het boekenonderzoek in 2015 op de hoogte is geraakt van de beëindiging van de terbeschikkingstelling en op dat moment was de aanslag IB/PVV 2013 al vastgesteld.

5.1.4. Artikel 16, lid 1, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) bepaalt dat, indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld, de inspecteur de te weinig geheven belasting kan navorderen. Een feit dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren (vereiste van een nieuw feit).

5.1.5. Het Hof stelt het volgende voorop. De inspecteur mag bij het vaststellen van een aanslag IB/PVV uitgaan van de juistheid van de gegevens die de belastingplichtige bij zijn aangifte heeft verstrekt. Tot een nader onderzoek is hij in beginsel niet gehouden. Wel is de inspecteur tot een nader onderzoek gehouden indien hij, na met normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte, en mede gelet op de overige in aanmerking komende omstandigheden van het geval, aan de juistheid van enig in die aangifte opgenomen gegeven in redelijkheid behoort te twijfelen. Voor twijfel is geen aanleiding indien de niet onwaarschijnlijke mogelijkheid bestaat dat de in de aangifte opgenomen gegevens juist zijn (zie HR 31 mei 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX7184, BNB 2013/181 en HR 11 september 2020, ECLI:NL:HR:2020:1410, BNB 2020/170).

5.1.6. Verder geldt dat de inspecteur bij het regelen van een aanslag IB/PVV in het algemeen kan volstaan met het raadplegen van het (digitale) dossier dat de aangiften en andere gegevens bevat met betrekking tot de heffing van IB/PVV van de desbetreffende belastingplichtige. Met name bestaat voor de inspecteur niet de verplichting tot het raadplegen van (digitale) dossiers die zijn aangelegd voor andere belastingplichtigen of andere belastingen, ook al zouden daarin mogelijkerwijs gegevens kunnen worden aangetroffen die voor het regelen van de bedoelde aanslag in de IB/PVV van belang zijn. De inspecteur is slechts dan tot een onderzoek buiten het eerstbedoelde (digitale) dossier gehouden, indien de daarin aanwezige gegevens daartoe redelijkerwijs aanleiding geven (zie HR 21 april 1971, ECLI:NL:HR:1971:AX5014, BNB 1971/158 en HR 17 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:249, BNB 2017/81).

5.1.7. Vast staat dat belanghebbende in zijn aangifte IB/PVV 2013 het bedrijfspand niet heeft aangegeven als bezitting in box 3, maar als resultaat uit ter beschikking gestelde vermogensbestanddelen in box 1. De Inspecteur heeft onweersproken gesteld dat het dossier inkomstenbelasting van belanghebbende verder geen gegevens bevatte waaruit bleek dat de ter beschikkingstelling van het bedrijfspand per 31 maart 2012 was beëindigd. Belanghebbende heeft het bedrijfspand in zijn aangifte IB/PVV 2012 evenmin in box 3 aangegeven, zodat de Inspecteur niet bekend kon zijn met de beëindiging van de ter beschikkingsstelling. Het Hof is daarom van oordeel dat de aangifte IB/PVV 2013 en het dossier van belanghebbende de Inspecteur redelijkerwijs geen aanleiding gaven tot een onderzoek buiten dat dossier. Dat het dossier omzetbelasting mogelijk informatie bevatte dat de Inspecteur op het spoor van de beëindiging van de ter beschikkingstelling had kunnen zetten maakt het oordeel niet anders gelet op de hiervoor vermelde jurisprudentie. Het Hof komt dan ook tot de conclusie dat de Inspecteur geen ambtelijk verzuim heeft begaan en voor het jaar 2013 beschikt over het voor navordering vereiste nieuwe feit.

Is de aanslag 2014 tijdig opgelegd?

5.2. Belanghebbende heeft evenals in beroep gesteld dat de aanslag 2014 buiten de driejaarstermijn van artikel 11, lid 3, AWR is opgelegd. Die stelling faalt. Voornoemde driejaarstermijn wordt met de duur van het verleende uitstel verlengd. Vast staat dat aan belanghebbende uitstel is verleend voor de duur van veertien maanden en twaalf dagen.

De aanslag 2014 is met dagtekening 22 november 2018 vastgesteld en dus tijdig opgelegd.

Artikel 8:42 Awb (2013 en 2014)

5.3.1. Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat de Inspecteur niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken in de zin van artikel 8:42 Awb heeft overgelegd. Meer in het bijzonder doelt belanghebbende, naar het Hof begrijpt, op het ontbreken van stukken als verslagen van besprekingen, instructies, aantekeningen en memo’s over hem en de BV.

5.3.2. Het Hof onderschrijft de beslissingen van de Rechtbank (overweging 4.4.2 in beide uitspraken) ten aanzien van de op de zaak betrekking hebbende stukken. Belanghebbende heeft in hoger beroep geen gronden, feiten of omstandigheden aangevoerd die een nieuw of ander licht op de zaak kunnen werpen.

5.3.3. Belanghebbende heeft met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) verzocht om “afschriften van alle stukken en informatie met betrekking tot belanghebbende en de BV uit de dossiers en bestanden van de Belastingdienst”. Een Wob-verzoek kan niet als hogerberoepsgrond in de onderhavige zaken worden gedaan. Belanghebbende dient daarvoor een verzoek in te dienen bij het belastingkantoor waar hij onder valt.

De hoorplicht (2014)

5.4.1. Belanghebbende heeft in hoger beroep zijn stelling herhaald dat de hoorplicht is geschonden. In hoger beroep heeft belanghebbende ontkend dat hij de brief van de Inspecteur van 14 maart 2019 – waarin hij is uitgenodigd voor een hoorgesprek op 27 maart 2019 om 10:00 uur – heeft ontvangen.

5.4.2. De Rechtbank heeft in de overwegingen 4.5.1 tot en met 4.6 van haar uitspraak (BRE 19/1411) met betrekking tot de hoorplicht op goede gronden een juiste beslissing genomen. Het Hof sluit zich aan bij deze beslissing en voegt daaraan het volgende toe.

5.4.3. Belanghebbende heeft in het bezwaarschrift niet verzocht om te worden gehoord. Met de verzending van zijn brief van 14 maart 2019 heeft de Inspecteur voldaan aan zijn verplichting om een hoorgesprek te initiëren, hetgeen niet door belanghebbende is betwist.

De blote ontkenning voor het eerst in hoger beroep van belanghebbende van de ontvangst van voornoemde brief is in dat verband onvoldoende om een schending van de hoorplicht aan te nemen. Dat belanghebbende in de bezwaarprocedure van de navorderingsaanslagen over de jaren 2011 tot en met 2013 te kennen heeft gegeven dat hij wenste te worden gehoord, maakt het voorgaande niet anders. Immers, ten tijde van dat verzoek op 6 april 2018 was de aanslag 2014 nog niet vastgesteld. De hoorplicht met betrekking tot het jaar 2014 is niet geschonden.

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (2013 en 2014)

5.5.1. Belanghebbende heeft gesteld dat de Inspecteur in strijd heeft gehandeld met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, te weten het gelijkheidsbeginsel, het verbod van détournement de pouvoir, het motiveringsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel. Tevens voert belanghebbende aan dat de (navorderings)aanslagen te laat zijn vastgesteld en er geen sprake is van een heroverweging. De Inspecteur heeft een en ander betwist. Belanghebbende voert in dit verband nog aan dat de uitspraak van de Rechtbank onvoldoende is gemotiveerd en ten onrechte een groot aantal vertrouwelijke gegevens in haar uitspraken heeft opgenomen.

5.5.2. Het Hof is met de Rechtbank van oordeel dat geen sprake is van een schending van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. De Rechtbank heeft in de overwegingen 4.7.2 tot en met 4.7.6 (BRE 18/3214 tot en met BRE 18/3216) en 4.7.2 tot en met 4.7.5 (BRE 19/1411) op goede gronden een juiste beslissing genomen. In hoger beroep voegt het Hof daar het volgende aan toe.

5.5.3. Belanghebbende heeft betoogd dat sprake is van schending van het gelijkheidsbeginsel omdat de door belanghebbende aangegeven waarde in het economische verkeer is gecorrigeerd en de Inspecteur bij andere belastingplichtigen de aangegeven waarde niet heeft gecorrigeerd. Deze klacht faalt omdat belanghebbende onvoldoende heeft gesteld, onder meer door geen concrete gevallen te noemen, om te kunnen oordelen dat sprake is van gelijke gevallen.

5.5.4.Belanghebbendes stelling dat de Inspecteur heeft gehandeld in strijd met het verbod van détournement de pouvoir ingevolge artikel 3:3 Awb, faalt. Belanghebbende heeft onvoldoende feiten en omstandigheden aangevoerd die kunnen leiden tot het oordeel dat sprake is van een dergelijke schending.

5.5.5. Het Hof is van oordeel dat de Inspecteur in de uitspraken op bezwaar voldoende is ingegaan op de door belanghebbende in zijn bezwaarschriften genoemde gronden en dat de uitspraken op bezwaar onvoldoende gemotiveerd noch onbegrijpelijk zijn. In hetgeen belanghebbende voor het overige heeft aangevoerd ziet het Hof geen aanleiding om aan te nemen dat geen volledige heroverweging als bedoeld in artikel 7:11 Awb heeft plaatsgevonden.

5.5.6. De stelling van belanghebbende dat de Inspecteur bij het instellen van het boekenonderzoek in strijd heeft gehandeld met het evenredigheidsbeginsel, slaagt evenmin. De Inspecteur heeft in zijn brieven van 3 april 2015 en 24 juli 2015 duidelijk aangegeven wat het doel van het onderzoek is. Tevens heeft de Inspecteur zijn bevoegdheden niet onevenredig ingezet. De controlerapporten en de daaruit voortvloeiende (navorderings-) aanslagen zijn zorgvuldig tot stand gekomen.

5.5.7. Het Hof is van oordeel dat de Rechtbank in haar uitspraken (uitvoerig) is ingegaan op de door belanghebbende aangevoerde gronden en dat de uitspraken onvoldoende gemotiveerd noch onbegrijpelijk zijn. De omstandigheid dat belanghebbende zich niet kan vinden in de uitspraken en de daarin gebezigde motivering, doet niet af aan het feit dat de uitspraken zijn voorzien van een motivering. Ook deze grond faalt derhalve.

5.5.8. Belanghebbendes stelling dat de Rechtbank ten onrechte een groot aantal vertrouwelijke gegevens in haar uitspraken heeft opgenomen, kan evenmin slagen. De fiscaal relevante feiten in een zaak worden door de Rechtbank vastgesteld. De feitenrechter heeft een grote vrijheid bij de selectie en waardering van de bewijsmiddelen. Naar het oordeel van het Hof heeft de Rechtbank op juiste wijze uitvoering gegeven aan de vaststelling van de feiten en kan haar geen onzorgvuldig handelen worden verweten.

De waarde in het economische verkeer van het bedrijfspand (2013 en 2014)

5.6.1. Belanghebbende heeft in hoger beroep gesteld dat de Rechtbank de waarde in het economische verkeer van het bedrijfspand te hoog heeft vastgesteld. Belanghebbende bepleit dat de verhuurde staat van het bedrijfspand een negatief effect heeft op de waarde in het economische verkeer en dat om die reden de waarde in verhuurde staat niet hoger kan zijn dan de leegwaarde. De leegwaarde is volgens belanghebbende gelijk aan de WOZ-waarde, zijnde respectievelijk € 521.000 (2013) en € 499.000 (2014). De Inspecteur heeft dit betwist en aangevoerd dat de Rechtbank de waarde in het economische verkeer van het bedrijfspand terecht heeft vastgesteld op respectievelijk € 630.000 (2013) en € 570.000 (2014).

5.6.2. Artikel 5.19, lid 1, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) bepaalt dat bezittingen in aanmerking worden genomen voor de waarde in het economisch verkeer.

5.6.3. Evenals de Rechtbank is het Hof van oordeel dat de huurovereenkomst in dit geval de waarde in het economische verkeer van het bedrijfspand positief beïnvloedt. Het staat immers vast dat het bedrijfspand per 1 april 2012 voor een vaste periode van vijf jaar wordt verhuurd tegen een overeengekomen huurprijs die (aanmerkelijk) hoger is dan de marktconforme huurprijs. De Rechtbank heeft daarom terecht overwogen dat de verhuurde staat van het bedrijfspand in positieve zin van invloed is op de waarde in het economische verkeer. De Rechtbank heeft in de overwegingen 4.20 (BRE 18/3214 tot en met BRE 18/3216) en 4.14 (BRE 19/1411) van haar uitspraken een juiste beslissing genomen. In hoger beroep heeft belanghebbende geen feiten en omstandigheden gesteld die tot een ander oordeel leiden.

5.6.4. Voor zover belanghebbende met zijn verwijzing naar de informatie op de website van de Belastingdienst over de “Waarde verhuurde woning als overige onroerende zaak” een beroep heeft willen doen op het gelijkheidsbeginsel, faalt dat beroep door gebrek aan onderbouwing.

5.6.5. Het Hof heeft ambtshalve geconstateerd dat de Rechtbank bij de vermindering van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen per abuis geen rekening heeft gehouden met de verdeling tussen de partners van het aandeel in de rendementsgrondslag zoals dat bij de definitieve aanslag 2014 is aangehouden conform de gekozen verdeling in de aangifte IB/PVV 2014. Dat heeft ertoe geleid dat het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen door de Rechtbank is vastgesteld op € 30.727, terwijl deze bij de definitieve aanslag was vastgesteld op € 24.987. Het Hof zal dat herstellen als volgt:

Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen wordt aldus vastgesteld op (€ 514.676 x 4% =) € 20.587.

Belastingrente (2013 en 2014)

5.7. Het Hof is met betrekking tot de belastingrente van oordeel dat de Rechtbank in de overwegingen 4.29 (BRE 18/3214 tot en met BRE 18/3216) en 4.17 (BRE 19/1411) op goede gronden – die het Hof overneemt en tot de zijne maakt – een juiste beslissing heeft genomen. Belanghebbende heeft niet aangevoerd dat in strijd met de wettelijke bepalingen belastingrente in rekening is gebracht. Hetgeen in hoger beroep voor het overige is aangevoerd werpt geen ander licht op de zaak.

Dwangsom (alle jaren)

5.8.1. Belanghebbende heeft de Inspecteur bij brief van 29 maart 2018 (2011 tot en met 2013), door de Inspecteur op diezelfde dag ontvangen, in gebreke gesteld voor het niet tijdig beslissen op zijn bezwaarschriften. Met de Rechtbank is het Hof van oordeel dat de Inspecteur binnen de op grond van artikel 4:17, lid 3, Awb geldende termijn van twee weken na de ingebrekestelling heeft beslist op het bezwaar, zodat er geen reden is voor toekenning van dwangsommen aan belanghebbende.

5.8.2. Belanghebbende heeft de Inspecteur bij brief van 18 maart 2019 (2014), door de Inspecteur ontvangen op 21 maart 2019, in gebreke gesteld voor het niet tijdig beslissen op zijn bezwaarschrift. Met de Rechtbank is het Hof van oordeel dat de Inspecteur binnen de op grond van artikel 4:17, lid 3, Awb geldende termijn van twee weken na de ingebrekestelling heeft beslist op het bezwaar, zodat er ook voor het jaar 2014 geen reden is voor toekenning van een dwangsom aan belanghebbende.

Vergoeding van (immateriële) schade (alle jaren)

5.9.1. Belanghebbende stelt dat de Rechtbank ten onrechte geen vergoeding voor materiële schade heeft toegekend. Belanghebbende voegt daaraan toe dat de Rechtbank ten onrechte artikel 8:73 (oud) Awb heeft toegepast op zijn verzoek om schadevergoeding en stelt dat deze beoordeling dient plaats te vinden op grond van titel 8.4 (artikel 8:88 tot en met 8:95) Awb.

5.9.2. Op grond van het overgangsrecht van artikel V van de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (Stb. 2013, 50) is de regeling voor schadevergoeding bij onrechtmatig overheidshandelen, zoals neergelegd in titel 8.4 Awb (nog) niet van toepassing op besluiten van de Belastingdienst, met uitzondering van besluiten betreffende de vennootschapsbelasting en lokale heffingen. Dit brengt mee dat het onderhavige verzoek om schadevergoeding moet worden beoordeeld in het licht van artikel 8:73 (oud) Awb.

5.9.3. Uit artikel 8:73 (oud) Awb volgt dat de bestuursrechter bevoegd is schadevergoeding toe te kennen indien sprake is van een gegrond (hoger) beroep. Hoewel met de vernietiging van de herziene beschikking 2011 en de navorderingsaanslag 2012 en de vermindering van de navorderingsaanslag 2013 en de aanslag 2014 vaststaat dat de Inspecteur onrechtmatig heeft gehandeld, heeft belanghebbende zijn verzoek om schadevergoeding niet onderbouwd en geen indicatie gegeven van de omvang van de schade. Belanghebbende heeft bovendien niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een causaal verband tussen de schade die hij stelt te hebben geleden en het onrechtmatig handelen van de Inspecteur. Belanghebbendes stelling dat sprake is van ongelijke behandeling, omdat van hem een nadere onderbouwing of concretisering van de schade wordt geëist, terwijl dit bij de afwikkeling van de toeslagenaffaire niet het geval is, volgt het Hof niet nu geen sprake is van gelijke gevallen. Gelet op het voorgaande heeft belanghebbende niet voldaan aan de op hem rustende stelplicht en daarom wijst het Hof het verzoek om vergoeding van materiële schade af.

5.10.1. De Rechtbank heeft de vergoeding van immateriële schade met inachtneming van de uitgangspunten uit het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016 (ECLI:NL:HR:2016:252, BNB 2016/140; het overzichtsarrest) vastgesteld op € 1.500 voor overschrijding van de redelijke termijn van de bezwaar- en beroepsfase met afgerond anderhalf jaar. Daarbij heeft de Rechtbank alle onderhavige zaken met betrekking tot de inkomstenbelasting (met nummers: BRE 18/3214 tot en met BRE 18/3216 en BRE 19/1411) als samenhangend aangemerkt en de vergoeding van immateriële schade over de procedures naar rato verdeeld (€ 375 per belastingjaar).

5.10.2. Belanghebbende stelt dat de Rechtbank ten onrechte de vergoeding van immateriële schade heeft gematigd wegens de gezamenlijke behandeling van zijn beroepen. Belanghebbende voert daartoe aan dat de gezamenlijke behandeling geen matigende invloed heeft gehad op de spanning en frustratie die hij heeft ondervonden, maar dat deze daardoor juist exponentieel zijn toegenomen. Hij wijst er daarbij op dat de gezamenlijke behandeling tot gevolg had dat hij in een periode van zes weken in alle zaken hoger beroep moest instellen doordat in alle zaken gelijktijdig uitspraak is gedaan.

5.10.3. De Hoge Raad heeft in het overzichtsarrest met betrekking tot de samenhang van zaken bij de beoordeling van de overschrijding van de redelijke termijn bij een verzoek om vergoeding van immateriële schade het volgende geoordeeld:

5.10.4. De Hoge Raad heeft op 31 januari 2020 (ECLI:NL:HR:2020:154, BNB 2020/39) met betrekking tot de samenhang van zaken bij de beoordeling van de overschrijding van de redelijke termijn bij een verzoek om vergoeding van immateriële schade het volgende geoordeeld:

5.10.5. Het Hof is met de Rechtbank van oordeel dat sprake is van samenhang tussen alle onderhavige zaken met betrekking tot de inkomstenbelasting van de jaren 2011 tot en met 2014. Alle zaken hebben betrekking op hetzelfde onderwerp, namelijk de correcties naar aanleiding van het bij belanghebbende ingestelde boekenonderzoek. De Rechtbank heeft daarom terecht de vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn op grond van samenhang voor 3/4 toegerekend aan de belastingjaren 2011 tot en met 2013 en voor 1/4 aan het belastingjaar 2014.

5.10.6. Het hogerberoepschrift is door het Hof ontvangen op 7 juli 2021. Aangezien het Hof op 1 juni 2022 uitspraak doet, is de voor hoger beroep geldende (redelijke) termijn van twee jaar niet overschreden. Belanghebbende heeft dus geen recht op een aanvullende vergoeding van immateriële schade.

5.10.7. Het Hof heeft de Minister voor Rechtsbescherming niet om een reactie gevraagd en evenmin uitgenodigd voor het onderzoek ter zitting. Gelet op de beleidsregel van de toenmalige Minister van Veiligheid en Justitie van 8 juli 2014, nr. 436935 (Stcrt. 2014, 20210), is het Hof ervan uitgegaan dat de Minister voor Rechtsbescherming afziet van het voeren van schriftelijk of mondeling verweer.

Proceskostenvergoeding (alle jaren)

5.11.1. De Rechtbank heeft geoordeeld dat geen plaats is voor een proceskostenvergoeding, omdat niet aannemelijk is geworden dat aan belanghebbende beroepsmatige rechtsbijstand is verleend of dat belanghebbende andere voor vergoeding in aanmerking komende kosten als bedoeld in artikel 1 Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) heeft gemaakt.

5.11.2. Belanghebbende stelt dat hij recht heeft op een vergoeding van de werkelijke proceskosten dan wel een forfaitaire vergoeding. Hij voert daartoe aan dat hij is bijgestaan door deskundigen en daarvoor kosten heeft gemaakt, maar dat deze deskundigen anoniem zijn gebleven uit vrees voor intimidatie en represailles vanuit de Belastingdienst. De Inspecteur betwist dat aan belanghebbende beroepsmatige rechtsbijstand is verleend.

5.11.3. Op grond van artikel 1 Bpb kan een vergoeding in de kosten als bedoeld in artikel 8:75 Awb uitsluitend betrekking hebben op onder meer de kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand. Van beroepsmatig verleende rechtsbijstand is volgens vaste rechtspraak sprake als het verlenen van rechtsbijstand door de rechtsbijstandverlener een vast onderdeel vormt van een duurzame, op het vergaren van inkomen gerichte taakuitoefening. Dat de bijstand door een derde moet zijn verleend betekent dat uitgesloten van vergoeding is bijstand door iemand aan zichzelf en, indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven, wanneer er aanleiding is om een procederend lichaam en een natuurlijk persoon die rechtsbijstand verleent met elkaar te vereenzelvigen.

5.11.4. Het Hof is met de Rechtbank van oordeel dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat aan hem beroepsmatige rechtsbijstand is verleend, waarvoor hij kosten heeft gemaakt die op grond van het Bpb voor vergoeding in aanmerking komen. Het Hof neemt daarbij in aanmerking dat alle stukken door belanghebbende zelf zijn ingediend. Het voorgaande leidt er tevens toe dat niet wordt toegekomen aan een aparte procedure voor de behandeling van een vergoeding van de werkelijke proceskosten. Verder is niet aannemelijk geworden dat belanghebbende andere voor vergoeding in aanmerking komende kosten als bedoeld in artikel 1 Bpb heeft gemaakt. De stelling van belanghebbende dat uit het verschijnen ter zitting bij de Rechtbank kan worden afgeleid dat hij dergelijke kosten (zoals reis- en verletkosten) heeft gemaakt is daartoe onvoldoende.

5.11.5. De omstandigheid dat het Hof een fout herstelt van de Rechtbank (r.o. 5.6.5) en het hoger beroep daarmee gegrond is doet niet af aan het vorenstaande onder 5.11.1 tot en met 5.11.4 en leidt er daarom niet toe dat alsnog in hoger beroep een proceskostenvergoeding wordt toegekend.

Wettelijke rente

5.12. Belanghebbende heeft recht op vergoeding van wettelijke rente over de hem door de Rechtbank toegekende vergoedingen van het griffierecht en de immateriële schade indien die niet binnen vier weken na de uitspraak van de Rechtbank zijn voldaan (HR 21 december 2018, ECLI:NL:HR:2018:2358, BNB 2019/49). Omdat belanghebbende voor de Rechtbank geen aanspraak heeft gemaakt op vergoeding van wettelijke rente, maar dit voor het eerst doet in hoger beroep, leidt de klacht niet tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank. Het Hof zal de beslissing over vergoeding van de wettelijke rente in het dictum van de uitspraak opnemen (HR 21 december 2018, ECLI:NL:HR:2018:2358, BNB 2019/49).

Slotsom

5.13. Het hoger beroep is gegrond voor wat betreft het jaar 2014.

Proceskosten en griffierecht

6.1. Het Hof ziet geen aanleiding voor een veroordeling in de proceskosten.

6.2. Wel dient aan belanghebbende het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 134 (BKDH-21/00599) te worden vergoed.

Beslissing

Het Gerechtshof:

ten aanzien van de jaren 2011 tot en met 2013 (zaaknummers BKDH-21/00594 tot en met BKDH-21/00596):

• bevestigt de uitspraak van de Rechtbank;
• veroordeelt de Inspecteur tot vergoeding van de wettelijke rente over de door de Rechtbank aan belanghebbende toegekende vergoeding van griffierecht van € 46, vanaf vier weken na openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank van 14 mei 2021 tot aan de dag van algehele voldoening;
• veroordeelt de Minister voor Rechtsbescherming tot vergoeding van de wettelijke rente over de door de Rechtbank aan belanghebbende toegekende vergoeding van immateriële schade van € 1.125, vanaf vier weken na openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank van 14 mei 2021 tot aan de dag van algehele voldoening.

ten aanzien van het jaar 2014 (zaaknummer BKDH-21/00599):

• vernietigt de uitspraak van de Rechtbank slechts voor zover de aanslag 2014 wordt verminderd tot een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 30.727;
• vermindert de aanslag 2014 tot een aanslag naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 2.164 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 20.587;
• gelast dat de Inspecteur het door belanghebbende betaalde griffierecht van € 134 aan deze vergoedt met veroordeling in de wettelijke rente vanaf vier weken na openbaarmaking van deze uitspraak tot aan de dag van algehele voldoening;
• veroordeelt de Inspecteur tot vergoeding van de wettelijke rente over de door de Rechtbank aan belanghebbende toegekende vergoeding van griffierecht van € 47, vanaf vier weken na openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank van 14 mei 2021 tot aan de dag van algehele voldoening;
• veroordeelt de Minister voor Rechtsbescherming tot vergoeding van de wettelijke rente over de door de Rechtbank aan belanghebbende toegekende vergoeding van immateriële schade van € 375, vanaf vier weken na openbaarmaking van de uitspraak van de Rechtbank van 14 mei 2021 tot aan de dag van algehele voldoening.

Deze uitspraak is vastgesteld door T.A. de Hek, H.A.J. Kroon en I. Reijngoud, in tegenwoordigheid van de griffier N. Veenstra. De beslissing is op 1 juni 2022 in het openbaar uitgesproken.