Direct naar content gaan

Politieke column

Belastingstaatssecretaris Van Rij stuurde op 1 maart jl. een brief aan de Tweede Kamer. Portee van deze brief: schrappen van de jubelton in de schenkbelasting per 2023 had voor 1 maart jl. beklonken moeten zijn. Hier is doelbewust vertraging gecreëerd, waaronder slinks uitstel van beantwoording van Kamervragen van Maatoug (GroenLinks). Het doel wordt steeds zichtbaarder. Het eigen gelijk om pas per 2024 een streep door de jubelton te hoeven zetten, moest prevaleren op de uitdrukkelijke parlementaire wens tot vervroeging van de afschaffing.

De Belastingdienst heeft naar eigen zeggen tien maanden nodig om de systeemwijziging van het schrappen van de jubelton doorgevoerd te krijgen. Invoering van de schenkingsvrijstelling eigen woning – de voorloper van de huidige jubelton – werd daarentegen via een amendement gerealiseerd, dat pas twee maanden daarvoor beklonken was. Apart dat afschaffing vijf keer zo lang duurt dan introductie van nagenoeg dezelfde regeling. Bovendien ging aanpassing van de voorwaarden van de regeling (zoals de leeftijdsgrens) de afgelopen jaren betrekkelijk snel, hetgeen de gestelde afschaffingsduur een wrange bijsmaak geeft.

Lange doorlooptijden voor ICT-wijzigingen zijn op zichzelf niet vreemd, want afstemming met ketenpartners en testen van wijzigingen vinden niet van vandaag op morgen plaats. Tegelijkertijd besteedt de Belastingdienst wel erg veel tijd aan interne beslommeringen en oeverloos overleg. Ambtelijke moed is nodig om in de complexe ICT-omgeving makkelijke oplossingen te verzinnen.

Nu hebben de schenkbelasting en de ICT al enige tijd een moeizame relatie. Het kabinetsbesluit in 2014 om het (ondersteunende) automatiseringssysteem voor de schenk- en erfbelasting te vervangen door twee nieuwe systemen pakte dramatisch uit. Het werd een fiasco en de belastinginning stokte zelfs. De ICT-bouw werd geheel op de schop genomen en als het goed is – en het kabinet spreekt dit ook niet tegen – is een nieuw systeem op 1 juli 2022 eindelijk operationeel.

Inmiddels zal dan bijna negen jaar verstreken zijn sinds het besluit tot vernieuwing is genomen. Daarnaast zijn de ICT-verbouwingskosten minimaal vijf keer hoger dan oorspronkelijk geraamd. Tegen deze dramatische achtergrond is voorstelbaar dat voorgestelde aanpassingen met grote angst worden bejegend. Het besef moet er evenwel ook zijn dat de parlementaire democratie niet zoveel kan met een getraumatiseerde uitvoeringsdienst.

Al veel langer leeft de parlementaire wens de jubelton uit het belastingstelsel te knikkeren. In de technische briefing over de ICT van de Belastingdienst op 25 januari hadden ambtenaren Kamerleden moeten wijzen op de cruciale deadline van 1 maart om vervroeging van afschaffing te realiseren. Afschaffing van de jubelton werd in die briefing namelijk nadrukkelijk aan de orde gesteld. Het is misleidend om Kamerleden hierover juist niet te informeren.

Ook Van Rij wist begin februari in een debat in de Tweede Kamer donders goed dat hij Kamerleden tot uiterlijk 1 maart aan het lijntje moest houden om vast te kunnen houden aan het schrappen van de jubelton per 2024. De bewindsman speelde alwetend de onwetendheid.

Hij zorgde er zelfs voor dat een ingediende motie werd aangehouden, terwijl hij evengoed Kamerleden proactief had kunnen wijzen op de noodzaak van een tijdige uitspraak over afschaffing van de jubelton (inclusief een opvatting over het al dan niet blijven toestaan van spreiding van de laatste schenking). Het optuigen van een spoed(initiatief)wet was desgewenst ook nog een optie geweest. De alsdan nog ongewisse positie van de Senaat is een valide tegenwerping. Toch zijn vermeldingen van belastingwijzigingen in het Staatsblad niet leidend voor de Belastingdienst om pas in actie te komen. Eerder acteren komt vaker voor.

Zoals overeengekomen in het coalitieakkoord blijft de schenkingsvrijstelling eigen woning nog bestaan tot 2024, hoewel het bedrag in 2023 wel fors omlaaggaat. Een bedenkelijke vertragingstactiek moest deze ‘heilige’ coalitieafspraak redden. De Tweede Kamer is daarbij wel beduveld.

Metadata

Rubriek(en)
Schenk- en erfbelasting
Wetsartikelen
Auteur(s)
mr. dr. M.P.A. Spanjers
Columnist
NLF-nummer
NLF-P 2022/8
Publicatiedatum
7 maart 2022
bwbr0002226&artikel=33

Naar de bovenkant van de pagina