Direct naar content gaan

Gerelateerde content

  • Wet en parlementaire geschiedenis
  • Internationale regelgeving
  • Lagere regelgeving
  • Besluiten
  • Jurisprudentie
  • Commentaar NLFiscaal
  • Literatuur
  • Recent

Politieke column

De verkeersminister en de staatssecretaris van Financiën kregen kort voorafgaand aan de persconferentie een negatief bericht. De kilometerheffing bleek zo veel uitvoeringstechnische haken en ogen te hebben dat de in het regeerakkoord opgenomen invoering ervan op losse schroeven stond. Een politieke tijdbom, die de verkeersminister echter doodleuk negeerde. Vol bravoure kondigde hij even later in de perszaal van Nieuwspoort onverkort de invoering van de kilometerheffing aan. In een vluchtige bijzin wees hij behendig op de noodzaak van uitvoerbaarheid, waarmee hij de invoering tegelijkertijd feitelijk om zeep hielp. Dat wisten de bewindspersonen, dat wisten de beleidsambtenaren, en enige tijd later wist iedereen dat. Toen stond de coalitie al op haar achterste benen, dus niemand maalde er meer om. 

Het voorval is van vijftien jaar geleden, maar is nog altijd actueel. Ook het huidige kabinet toont zich weer dolenthousiast over een kilometerheffing. Maar net als toen, is de uitvoering ervan een majeur probleem. Belasting betalen over elke gereden kilometer is als het wereldkampioenschap voetbal. We roepen heel hard dat we kunnen winnen, maar we winnen nooit. Dat we met brandstofaccijnzen natuurlijk indirect al een kilometerheffing hebben (die trouwens niet geldt voor emissieloze voertuigen), beschouw ik maar als winnaar van de troostfinale.

In het regeerakkoord is de voor 2030 voorziene kilometerheffing geframed als ‘Betalen naar Gebruik’. Dat klinkt lekker. Niemand wil graag betalen voor geen gebruik. Echter, voor veel belastingen, die niet op het profijtbeginsel zijn gestoeld, is dat wel het uitgangspunt. Het is ook geen zuivere benadering, want als je betalen naar gebruik propageert, moet je aan de andere kant niet-gebruikers niet laten meebetalen aan de infrastructuur. Aangezien infrastructuur en mobiliteit zeker ook collectieve aangelegenheden zijn, is ‘Betalen naar Gebruik’ een stiekem spelletje met de werkelijkheid.

Het idee is om de motorrijtuigenbelasting (MRB) te vervangen én de nieuwe belasting dus op de leest van het profijtbeginsel te schoeien. De aanschafbelasting (BPM) ook omzetten, hetgeen de autosector bepleit, is inmiddels van tafel gespeeld. Vorige week bracht het kabinet enkele onderzoeken naar buiten over de kilometerheffing. De technische mogelijkheden en onmogelijkheden zijn tegen een ongetwijfeld hoge prijs in een overzichtelijk rapport opgeschreven, maar leveren nauwelijks nieuwe inzichten op. Net als vijftien jaar geleden gaat het weer over ‘tellermanipulatie’ en ‘privacyschendingen’. 

Politici en beleidsmakers blijven rondjes lopen in de hoop dat er een moment komt dat het parcours kan worden verlegd. Daarnaast is er met het oog op de communicatiestrategie een peiling onder burgers gehouden, want anders dan ‘tellermanipulatie’ is manipulatie van beeldvorming wel bon ton. Burgers vinden een kilometerheffing in de kern geen slecht idee, maar ze hebben uiteindelijk geen vertrouwen in het gestoethaspel van de overheid. Die mag het kabinet in de zak steken.

De MRB is een houderschapsbelasting. We belasten het bezit van een auto, ongeacht wat je ermee doet. In de toekomst moet de MRB dus worden gerelateerd aan het daadwerkelijk aantal gereden kilometers. We hebben messcherpe navigatie, we weten via onze stappenteller op de stoeptegel nauwkeurig wat we doen, maar autokilometers registreren, blijkt vooralsnog een doodlopend uitvoeringsweggetje te zijn. 

De huidige discussie over de kilometerheffing maakt het tot de stiefbroer van box 3. Het belasten van de daadwerkelijk gereden kilometers blijkt net zo’n nachtmerrie als het belasten van het daadwerkelijke rendement. Banken en financiële instellingen zouden in onze beleving toch daadwerkelijke rendementen moeten kunnen registreren en aanleveren (renseigneren), maar het risico op manipulatie van tijdstippen en vermogensetikettering zorgen voor rode vlaggen. Een nieuwe box 3 komt er voorlopig niet. Een kilometerheffing evenmin. Dat weet het kabinet, dat weten de ambtenaren en eigenlijk weten we dat allemaal. We blijven dromen. Ooit worden we wereldkampioen.

Metadata

Rubriek(en)
Autobelastingen
Auteur(s)
mr. dr. M.P.A. Spanjers
Columnist
NLF-nummer
NLF-P 2023/3
Publicatiedatum
29 januari 2023

Naar de bovenkant van de pagina