Schade-uitkering in verband met bedrijfsongeval grotendeels onbelast

1.1. In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank de beroepen van belanghebbende tegen de uitspraken op bezwaar van de inspecteur van 10 maart 2021 en 24 maart 2021.

1.2. De inspecteur heeft aan belanghebbende voor de jaren 2016 tot en met 2018 aanslagen in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) en premie Zorgverzekeringswet (ZVW) opgelegd. Gelijktijdig met het opleggen van de aanslagen is aan belanghebbende bij beschikkingen belastingrente in rekening gebracht.

1.3. De inspecteur heeft de bezwaren van belanghebbende tegen de aanslagen IB/PVV 2017 en 2018 gegrond verklaard. De bezwaren voor de overige aanslagen zijn ongegrond verklaard. Aan belanghebbende is geen kostenvergoeding voor de bezwaarfase toegekend.

1.4. De inspecteur heeft op de beroepen gereageerd met een verweerschrift.

1.5. De rechtbank heeft de beroepen op 18 augustus 2022 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen belanghebbende, haar gemachtigde en mr. M.J.J. de Ridder. Namens de inspecteur hebben deelgenomen [inspecteur] , [inspecteur] en [inspecteur] .

2. Feiten

2.1. Belanghebbende is en was in de onderhavige jaren ondernemer in de zin van artikel 3.4 van de Wet IB 2001. De onderneming wordt gedreven in de vorm van een eenmanszaak onder de naam [eenmanszaak] . De activiteiten van de onderneming bestonden uit buitensportactiviteiten, de verhuur van tenten, 4x4 evenementen, buitensportinstructie, 4x4 instructie en fotografie en daarnaast werkzaamheden in de horeca die met eerder genoemde activiteiten samenhingen.

2.2. Op 10 september 2014 is belanghebbende betrokken geraakt bij een bedrijfsongeval waarbij zij voetletsel heeft opgelopen. Zij werkte toen in een restaurant bij [naam] , een van de klanten van haar onderneming. Belanghebbende heeft daarna een langdurig medisch traject doorlopen en heeft uiteindelijk aan het incident chronische pijnklachten overgehouden. [naam] was tegen de gevolgen van ongevallen verzekerd bij MS Amlin Insurance SE (hierna: Amlin). Amlin heeft de aansprakelijkheid erkend.

2.3. Op 11 mei 2015 is door [personenschade BV] een rapportage uitgebracht aan Amlin over de door belanghebbende geleden schade. Daarin staat onder meer:

2.4. De advocaat van belanghebbende heeft bij e-mail van 6 oktober 2015 aan Cordaet, de door Amlin ingeschakelde schade-expert, geschreven:

2.5. Medisch adviseur [medisch adviseur] schrijft op 15 februari 2016 aan Amlin:

2.6. In een door belanghebbende gemaakt overzicht, gedateerd 2 maart 20161, heeft zij de ontwikkelingen sinds het ongeval en de door haar in verband daarmee gemaakte kosten uiteengezet. In het overzicht zijn de studiekosten begroot op ruim € 15.000 en zijn data weergegeven van arts en fysiotherapeutbezoeken in 2015 en 2016. Tevens is een nadere toelichting gegeven op de inkomstenderving, de gevolgen van het ongeval en door ouders en buren verleende hulp. Tevens heeft belangende aan haar onderneming gerichte facturen overgelegd van een coach van totaal € 2.168,18, van de aankoop van een zitmaaier ad € 4.803, en van een studie kindercoach ad € 7.990.

2.7. In een traumatologische expertise van 12 april 2017 staat onder meer het volgende:

2.8. Op 2 februari 2018 is een rapport opgemaakt van een bedrijfseconomisch onderzoek naar het verlies van arbeidsvermogen van belanghebbende na het ongeval op 10 september 2014. In dat rapport wordt uitgegaan van de hypothetische resultaten van de onderneming in de jaren 2014, 2015 en 2016 indien het ongeval niet was gebeurd, afgezet tegen de werkelijk in die jaren gerealiseerde resultaten. Samengevat leverde dit een mogelijk netto verlies arbeidsvermogen op van € 92.771,--. Tevens is een inschatting gemaakt van de hypothetische werkuren in de jaren tot en met 2018.

2.9. Op 19 oktober 2018 heeft de advocaat van belanghebbende een voorstel aan Amlin gedaan voor een minnelijke schikking. Daarin is het verlies aan arbeidsvermogen begroot op € 485.000, de immateriële schade op € 15.000 en zijn de overige te vergoeden kosten als volgt gespecificeerd:

2.10. Op 22 februari 2019 is een vaststellingsovereenkomst gesloten tussen belanghebbende en Amlin waarbij een lumpsum schadevergoeding is overeengekomen van € 480.000. In de overeenkomst staat:

In een berekening van de door Amlin ingeschakelde letselschadespecialist is dit bedrag als volgt gespecificeerd:

2.11.

Belanghebbende heeft van de schadevergoeding per jaar de volgende bedragen ontvangen:

Belanghebbende heeft voor de jaren 2016 tot en met 2018 aangifte IB/PVV gedaan. Het door haar aangegeven verlies uit werk en woning is respectievelijk € 6.553, € 9.529 en € 5.444. Daarbij heeft belanghebbende met betrekking tot de van Amlin ontvangen bedragen geen belastbaar inkomen uit werk en woning in aanmerking genomen.

In de aangifte van het jaar 2016 heeft belanghebbende bovendien een bedrag van € 4.729 aan persoonsgebonden aftrek geclaimd welk bedrag door het negatieve inkomen niet aftrekbaar was en zou moeten resulteren in een beschikking niet in aanmerking genomen persoonsgebonden aftrek als bedoeld in artikel 6.2a Wet IB 2001.

2.12. De inspecteur heeft de aangiften gecorrigeerd en de van Amlin ontvangen bedragen, met uitzondering van een bedrag van € 15.000 dat was betaald als vergoeding voor immateriële schade, tot de belastbare winst uit onderneming gerekend. De aanslagen IB/PVV 2016 tot en met 2018 zijn opgelegd naar een verzamelinkomen van respectievelijk € 45.682, € 21.713 en € 79.234. De vaststelling van de aanslagen wordt geacht mede te behelzen een beschikking tot vaststelling van het verlies uit werk en woning voor alle jaren op nihil, het vaststellen van de niet in aanmerking genomen zelfstandigenaftrek2 en persoonsgebonden aftrek3 op nihil en de vaststelling van de met de winst 2018 alsnog verrekende zelfstandigenaftrek4 op nihil.

Daarnaast zijn aan belanghebbende voor deze jaren aanslagen inkomensafhankelijke premie ZVW opgelegd naar een bijdrage-inkomen van respectievelijk € 56.882, € 21.713 en € 82.315.

2.13. Belanghebbende heeft tegen de aanslagen (en de daarin vervatte beschikkingen, zie hiervoor onder 2.12) bezwaar gemaakt. De inspecteur heeft de bewaren afgewezen voor zover ze betrekking hebben op de belastbaarheid van de uitkeringen van Amlin. De bezwaren tegen de aanslagen IB/PVV 2017 en 2018 zijn om andere redenen gegrond verklaard. Aan belanghebbende is geen kostenvergoeding toegekend voor de bezwaarfase.

3. Beoordeling door de rechtbank

3.1. De rechtbank beoordeelt of de aanslagen terecht en naar het juiste bedrag zijn opgelegd. Zij doet dat aan de hand van de argumenten die belanghebbende heeft aangevoerd, de beroepsgronden.

3.2. De rechtbank is van oordeel dat de beroepen gegrond moeten worden verklaard. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

3.3. De rechtbank stelt hierbij voorop dat het hier gaat om vergoedingen voor een ongeval dat belanghebbende bij de uitoefening van haar onderneming is overkomen. Eventuele vergoedingen in verband daarmee behoren dan in beginsel tot de winst uit onderneming. Op belanghebbende rust als meest gerede partij de bewijslast om aannemelijk te maken dat de aan haar toegekende vergoedingen niet tot de winst uit onderneming gerekend moeten worden.

3.4.1. Belanghebbende heeft gesteld dat het hele bedrag door Amlin is uitgekeerd vanwege blijvende arbeidsongeschiktheid omdat zij de door haar vóór het ongeluk in de onderneming uitgeoefende fysieke activiteiten niet meer kan verrichten. De inspecteur bestrijdt dat. Hij acht dat niet bewezen en vindt daarbij mede van belang dat geen arbeidsdeskundige rapportage is overgelegd.

3.4.2. De rechtbank acht aannemelijk dat van blijvende gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid sprake is. De door belanghebbende overgelegde rapportages (zie hiervoor onder 2.5 en 2.7) geven daarvoor voldoende aanwijzingen en belanghebbende heeft de mate van arbeidsongeschiktheid ter zitting geloofwaardig toegelicht. Het komt er op neer dat belanghebbende in haar onderneming tot het ongeval actief deelnam aan - in het algemeen sportieve - activiteiten, dat die deelname en de daarbij behorende activiteiten een wezenlijk onderdeel van die onderneming vormden en dat zij dat sinds het ongeval niet meer kan waardoor die activiteiten zijn weggevallen. Aan dit oordeel van de rechtbank doet niet af dat de omzet van de onderneming van belanghebbende, na een dip van enkele jaren na het ongeval, vanaf 2019 weer flink is toegenomen. Belanghebbende heeft gesteld en uitgebreid toegelicht, en daarmee voldoende aannemelijk gemaakt, dat die toename het gevolg is van gewijzigde activiteiten ten opzichte van de activiteiten die zij voor het ongeval in haar onderneming verrichtte en sindsdien niet meer kan verrichten.

3.4.3. Uit de in 2.10 weergegeven overeenkomst tussen Amlin en belanghebbende blijkt dat Amlin aan belanghebbende een bedrag van € 388.135 heeft vergoed ter zake van verlies aan arbeidsvermogen. De rechtbank heeft geen reden er aan te twijfelen dat dit bedrag betrekking heeft op vergoeding van de schade die is gelegen in het feit dat belanghebbende de fysiek belastende tot haar onderneming behorende activiteiten blijvend niet meer kan uitoefenen. Dat betekent dat die vergoeding onbelast is. De inspecteur heeft overigens ook niet betwist dat, indien sprake is van een vergoeding voor blijvende gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, het gehele ten titel daarvan betaalde bedrag onbelast is.

3.5.1. De inspecteur heeft gesteld dat de ten titel van overige vergoedingen betaalde bedragen van in totaal € 76.000 tot de winst uit onderneming moeten worden gerekend omdat belanghebbende de daaraan ten grondslag liggende schadecomponenten niet aannemelijk heeft gemaakt. Belanghebbende meent dat op de inspecteur de bewijslast rust dat deze vergoedingen, in afwijking van hetgeen partijen hebben beoogd, kwalificeren als vergoeding voor gederfde of te derven winst uit onderneming.

3.5.2. Naar het oordeel van de rechtbank rust ook voor wat betreft deze onderdelen van de vergoeding op belanghebbende, als meest gerede partij, de bewijslast dat het hier gaat om vergoeding van werkelijke gemaakte of te maken kosten. Dat bewijs is niet geleverd met de enkele stelling dat Amlin en belanghebbende hebben beoogd om kosten te vergoeden. Die bedoeling sluit immers niet de mogelijkheid uit dat de vergoeding in werkelijkheid hoger is dan de gemaakte of te maken kosten en daardoor geheel of gedeeltelijk tot de winst uit onderneming moet worden gerekend.

3.5.3. Naar het oordeel van de rechtbank heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat tegenover het gehele bedrag van € 76.000 werkelijk gemaakte of te maken kosten staan die verband houden met het ongeval. Met betrekking tot de posten verlies zelfwerkzaamheid en huishoudelijke hulp heeft belanghebbende slechts heel in het algemeen gesteld dat zij hulp nodig had van haar ouders en buren. Concrete op belanghebbende drukkende kosten zijn niet aannemelijk geworden, behalve die voor de aanschaf van de zitgrasmaaier. Voor wat betreft de post ‘overige kosten’ heeft belanghebbende meer gegevens verstrekt, onder meer met betrekking tot de kosten van coaching, omscholing tot kindertherapeute en extra kosten fysiotherapie, maar ook daarvan zijn de betaalde bedragen niet alle geconcretiseerd. De rechtbank stelt daarom schattenderwijs het bedrag van de door het ongeval opgeroepen extra kosten vast op € 35.000 en is van oordeel dat het meerdere (€ 41.000 + de afronding van € 866) tot de belastbare winst behoort.

3.6. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergoeding voor immateriële schade (€ 15.000) onbelast is.

3.7.1. Al het voorgaande leidt tot de conclusie dat tot de winst uit onderneming moet worden gerekend:

3.7.2. Dat leidt tot de volgende belastbare inkomens:

3.7.3. Daarnaast moet voor de jaren 2016 en 2017 het bedrag van de niet gerealiseerde zelfstandigenaftrek worden vastgesteld op € 1.488 respectievelijk € 7.280, en voor het jaar 2018 de verhoging van de zelfstandigenaftrek op € 283 vanwege de tot dit bedrag alsnog in aanmerking genomen restant zelfstandigenaftrek van het jaar 2016.

Tevens moet voor het jaar 2016 het restant persoonsgebonden aftrek als bedoeld in artikel 6.2a Wet IB 2001 worden vastgesteld op € 4.729. Daarvan wordt € 1.366 verrekend met het inkomen uit sparen en beleggen in 2018, zodat dat inkomen nihil wordt.

3.7.4. Het premie-inkomen Zvw is gelijk aan de belastbare winst uit onderneming en wordt voor alle drie de jaren vastgesteld op nihil. Dat betekent dat alle drie de aanslagen Zvw moeten worden vernietigd.

4. Conclusie en gevolgen

4.1. Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat de beroepen gegrond zijn. De rechtbank vernietigt daarom de uitspraken op bezwaar.

4.2.  Omdat de beroepen gegrond zijn moet de inspecteur het griffierecht aan belanghebbende vergoeden. De inspecteur moet deze vergoeding betalen.

4.3. Tussen partijen is niet meer in geschil dat belanghebbende ook recht heeft op vergoeding van de kosten van bezwaar en beroep en dat daar niet aan afdoet dat Amlin die kosten draagt. De vergoeding is met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht als volgt berekend. Voor de rechtsbijstand door een gemachtigde krijgt belanghebbende een vast bedrag per proceshandeling. In bezwaar heeft elke proceshandeling een waarde van € 269,-. In beroep heeft elke proceshandeling een waarde van € 759,-. De gemachtigde heeft een bezwaarschrift en een beroepschrift ingediend en heeft aan de zitting van de rechtbank deelgenomen. De rechtbank neemt een wegingsfactor van 1 in aanmerking, plus een factor 1,5 wegens het aantal samenhangende zaken (meer dan vier). De vergoeding bedraagt dan in totaal € 2.680,50.

4.4. Belanghebbende vraagt tevens een vergoeding voor de reiskosten. Voor de reiskosten voor het bijwonen van de zitting wordt de vergoeding bepaald naar een tarief waarvan de hoogte gelijk is aan de reiskosten per openbaar middel van vervoer, laagste klasse ofwel voor een retour [plaats] -Breda tot een bedrag van € 42,56. De totaal te vergoeden proceskosten bedragen daarmee afgerond € 2.723 (€ 2.680,50 plus € 42,56).

5. Beslissing

De rechtbank:

• verklaart de beroepen gegrond;
• vernietigt de uitspraken op bezwaar;
• vermindert de aanslagen IB/PVV voor de jaren 2016, 2017 en 2018 tot aanslagen naar een belastbaar inkomen uit werk en woning, tevens verzamelinkomen, van nihil;
• stelt het verlies uit werk en woning vast op € 6.471 voor het jaar 2016, € 7.277 voor het jaar 2017 en € 4.447 voor het jaar 2018;
• stelt het bedrag van de niet in aanmerking genomen zelfstandigenaftrek vast op € 1.488 voor het jaar 2016 en € 7.280 voor het jaar 2017;
• stelt de verhoging van het bedrag van de in het jaar 2018 in aanmerking genomen zelfstandigenaftrek in verband met in het jaar 2016 niet in aanmerking genomen zelfstandigenaftrek vast op € 283;
• stelt het bedrag van de in 2016 niet in aanmerking genomen persoonsgebonden aftrek vast op € 4.729;
• vernietigt de aanslagen premie Zvw voor de jaren 2016, 2017 en 2018;
• vermindert de belastingrentebeschikkingen dienovereenkomstig;
• bepaalt dat de inspecteur het griffierecht van € 49,- aan belanghebbende moet vergoeden;
• veroordeelt de inspecteur tot betaling van € 2.723,- aan proceskosten aan belanghebbende.

Deze uitspraak is gedaan door mr. A.F.M.Q. Beukers-van Dooren, rechter, in aanwezigheid van mr. R.J.M. de Fouw, griffier, op 1 september 2022 en openbaar gemaakt door middel van geanonimiseerde publicatie op www.rechtspraak.nl.