Kabinetsreactie Global Tax Evasion Report 2024 on The State of Tax Justice 2023

Samenvatting

Bij de behandeling van het pakket Belastingplan 2024 in de Tweede en Eerste Kamer heeft de staatssecretaris toegezegd om te reageren op dit rapport. De Tweede Kamer heeft voorts twee moties aangenomen die het kabinet verzoeken om zich in internationaal verband in te zetten voor de invoering van een wereldwijde minimumvermogensbelasting voor miljardairs en daarbij samen met een of meerdere gelijkgestemde landen initiatief te nemen / een kopgroep te vormen. Daarnaast zijn recent Kamervragen gesteld over dit onderwerp.

De staatssecretaris heeft in eerdere correspondentie met de Kamer aangegeven dat verkend wordt of er in internationaal en Europees verband afspraken gemaakt kunnen worden over de belastingheffing van zogenoemde ‘high net worth individuals’ (HNWI’s). In de kabinetsappreciatie van het Global Tax Evasion Report 2024 wordt onder andere nader ingegaan op deze verkenning en het voorstel van de onderzoekers van het rapport voor een wereldwijde minimumbelasting voor miljardairs. In de kabinetsreactie is aangegeven dat Nederland meermaals richting de OESO heeft aangegeven dat de belastingheffing van HNWI’s voor Nederland een prioriteit is. Er lijkt momentum te zijn hiervoor. Er lijkt momenteel steun te zijn vanuit enkele andere landen om dit onderwerp in OESO-verband te bespreken. Momenteel is de OESO echter nog druk bezig met het afronden van de pijlers. Voor het behouden en verkrijgen van meer draagvlak is het verstandig, en tevens de inzet van Nederland, om in internationaal verband stapsgewijs de problematiek en mogelijke beleidsoplossingen te onderzoeken voordat stevig voor een bepaalde oplossingsrichting gepleit wordt.

Het Global Tax Evasion Report 2024 concludeert dat de hoeveelheid offshore belastingontduiking met een factor drie is verminderd en dat de internationale afspraken over informatie-uitwisseling daarin een belangrijke rol hebben gespeeld. Tevens wordt geconstateerd dat de winstverschuiving van multinationals niet afgezwakt lijkt te zijn en dat de wereldwijde minimumbelasting voor multinationals (Pijler 2) beperkingen heeft gekregen.

Daarnaast zouden nieuwe vormen van belastingconcurrentie in de inkomstenbelasting en de vermogensbelasting zijn ontstaan en zou er sprake zijn van een subsidierace.

Het rapport geeft een overzicht van gunstige fiscale regelingen voor individuen in Europa die het resultaat zijn van belastingconcurrentie in de inkomsten- en vermogensbelasting.

Volgens het rapport is sprake van een internationale race om groene subsidies. De huidige maatregelen van het ‘Fit for 55’-pakket zijn als geheel echter breder dan de in het rapport aangehaalde maatregelen, omdat die naast nationale subsidies ook zien op beprijzing en normering. Nederland kijkt voor het bepalen van het juiste instrumentarium onder andere naar de aanbevelingen van het IBO Klimaat en de uitgaven uit het Klimaatfonds, waarbij rechtvaardig klimaatbeleid een belangrijk aspect is.

Volgens het rapport gebeurt belastingontwijking in toenemende mate door gebruik van persoonlijke houdsterentiteiten. Mede hierdoor zijn HNWI’s en dan met name miljardairs volgens het rapport in staat de effectieve belastingdruk te reduceren tot omgerekend 0% tot 0,5% op hun totaal vermogen. In de kabinetsreactie wordt vooral ingegaan op de stappen die het kabinet sinds het IBO Vermogensverdelingsrapport heeft gezet en hoe Nederland hier internationaal verder aan werkt.

Op 16 januari 2024 is er een Kamerdebat aangevraagd over het bericht ‘Oxfam Novib pleit voor extra belasting extreem rijken’. Dit debat is nog niet ingepland, maar de griffie van de Tweede Kamer geeft aan dit op korte termijn te zullen doen. Op 4 april 2024 gaat de staatssecretaris daarnaast in debat met de commissie Financiën over internationale fiscaliteit. Als bijlage bij deze kabinetsreactie is een overzicht opgenomen van de maatregelen tegen belastingontwijking en een evenwichtigere heffing van multinationals sinds 2016.

Zie over de miljardairsbelasting ook de antwoorden op de Kamervragen over het bericht: ‘A historic step: G20 discusses plans for global minimum tax on billionaires’ aan de Tweede Kamer.