Haagse bos

Politieke column

Binnen een tijdsbestek van acht dagen heeft de Tweede Kamer de mondelinge beraadslagingen over het Belastingpakket 2024 afgerond. Het ging extra rapido dit jaar. Het inmiddels aangevangen verkiezingsreces heeft de Kamer op een waakvlam gezet. Voorafgaand daaraan moest de fiscale klus worden geklaard. Dat is gelukt. Althans, ik denk dat het is gelukt.

Ik ben nog aan het bijkomen, aan het nalezen én aan het inventariseren wat er precies is gezegd, en bekokstoofd. Volg ik het als fanatieke fiscale seizoenkaarthouder dan niet op de voet? Tsja, niet helemaal. Tijdens de grote finale van de fiscale hoogmis voor 2024 lag ik te tukken. De stemmingen waren namelijk afgelopen donderdagnacht rond half 4 (hopelijk zaten Kamerleden op dat moment niet ook in de slaapstand). De uitslagen sijpelden pas in de loop van vrijdag door. 

Kijk, die twee wetgevingsoverleggen gingen nog wel. Het zijn altijd marathonsessies, maar sinds de debatten online worden uitgezonden, klinkt het gewauwel als achtergrondmuziek in mijn werkkamer en is een kampeerplaats op de publieke tribune overbodig. Terwijl ik andere werkzaamheden verricht, luister ik tussen de regels door. Het is vrij snel duidelijk waar de verschillende partijen elkaar gaan vinden, en waar niet. Het plenaire debat vorige week woensdag was zo ongeveer van hetzelfde laken een pak.

Nu moet ik wel bekennen dat ik de vijftien voorliggende fiscale wetsvoorstellen nog niet van voor tot achter tot mij heb genomen. Je kunt in vijf weken veel doen, maar het was toch wel wat te veel. Het duizelt mij van de wetteksten, de wetstoelichtingen, de ramingen, de adviezen van de Afdeling advisering van de Raad van State en alle andere schriftelijke stukken. Ook Kamerleden doen hierover steevast hun beklag.

Van Dijck (PVV) heeft het over ‘stoom en kokend water’. Hij noemt het onverantwoord zo veel wetten te behandelen. Omtzigt (onafhankelijk) koppelt zijn pleidooi voor goed bestuur aan zorgvuldige wetgeving. Daarvan is in dit geval natuurlijk geen sprake. Het parlementair geklaag leidt echter niet tot enige wijziging in het fiscale wetgevingsproces. 

Ons belastingstelsel wordt er door al die jaar na jaar doorgevoerde wetswijzigingen ook niet beter op. ‘In plaats van eenvoudiger en rechtvaardiger’, zo viel uit de mond van Grinwis (CU) op te tekenen, ‘werd het stelsel steeds complexer en onrechtvaardiger’. Het Belastingpakket 2024 verandert die conclusie ook voor de toekomst helaas niet.

Oog voor de uitvoering is er evenmin. Mag je eigenlijk van fiscale professionals in de praktijk en in de wetenschap verlangen dat ze deze fiscale hoogmis in hun beroepsgereedschapskist internaliseren? De vraag stellen, zegt genoeg. 

Verder ben ik ook wel altijd in voor het lanceren van een tentamenvraagje voor fiscale studenten. Daar komt ie: waarom verandert de 30%-regeling volgend jaar, maar blijft het lage btw-tarief op sierteelt gewoon in stand? Beide maatregelen huisden in een van de meer dan zestig ingediende amendementen, maar slechts één van de twee haalde de finish (zo stelde ik in de loop van afgelopen vrijdag vast). Maar waarom was dat? Veel plezier met de stenografische verslagen.

Het parlementaire debat is belangrijk om belastingwijzigingen te legitimeren. Het gaat niet alleen om de kralenketting aan wijzigingen, maar juist ook over de motivering ervan. Het debat moet immers draagvlak en begrip voor wijzigingen creëren. Eventuele knelpunten kunnen daarbij aan bod komen, én worden ondervangen. Daarvoor is het in elk geval zaak dat alle belastingwijzigingen overzichtelijk tot ons komen. ‘De beste manier om een boom te verstoppen, is die boom in een bos zetten’, zo hield Van der Lee (GroenLinks) zijn publiek treffend voor. 

Daags na de fiscale hoogmis schrijf ik dit stukkie. Waarom ik niet inhoudelijk over die wijzigingen schrijf? Ik dwaal en dool vertwijfeld door het Haagse bos.