Coronabelastingschulden en de WHOA

Opinie

Ondernemers die nog coronabelastingschulden in de boeken hebben staan, worden geacht die schuld vanaf 1 oktober van dit jaar terug te gaan betalen. Dat mag in beginsel in 60 maandelijkse termijnen, dus over een periode van 5 jaar. Onder omstandigheden is verlenging mogelijk. De cijfers van deze nog openstaande totale belastingschuld zijn vrij duizelingwekkend. Er staat momenteel nog zo’n € 19 miljard open bij circa 250.000 ondernemers. Deze ondernemers moeten sinds april van dit jaar weer aan hun lopende fiscale verplichtingen voldoen. Het spreekt voor zich in deze tijden van hoge energiekosten, schaars personeel en dergelijke, dat het veel ondernemers niet lukt om die lopende verplichtingen jegens de fiscus na te komen. 

Naar verluidt is er nu al een groep van circa 50.000 ondernemers die met deze (meestal maandelijkse) verplichtingen in verzuim is. Dat is dus ongeveer 20% van de totale groep. Men zou kunnen zeggen dat deze groep beter de bedrijfsvoering kan staken. Dat kan enerzijds door over te gaan tot ontbinding van de bv, gevolgd door uitschrijving bij de Kamer van Koophandel: de zogenoemde ‘turboliquidatie’ (zit de onderneming in een eenmanszaak, dan hoeft niet eerst een ontbindingsbesluit te worden genomen). Op de site van de Kamer van Koophandel staat uitgebreid beschreven hoe dat in zijn werk gaat. Een turboliquidatie kan niet aan de orde zijn als de bv nog beschikt over activa of als er lopende huur- of arbeidsovereenkomsten zijn. In dat geval zal het – ijskoude – alternatief in beeld komen van het aanvragen van het faillissement. Het aantal uitgesproken faillissementen is, zoals bekend, sinds COVID-19 historisch laag. Een kentering ligt in het verschiet; dat kan bijna niet anders. 

Zouden de ondernemers in die 20%-groep een WHOA-traject (Wet homologatie onderhands akkoord) willen proberen, dan lijkt dat op voorhand weinig kansrijk. Een voorwaarde daarvoor is namelijk dat de ondernemer nog wel in staat is gedurende een zekere tijd de lopende verplichtingen te voldoen. En dat lukt al niet ten opzichte van de fiscus. Dat laat onverlet dat voor het andere deel van de groep (de 80%) een WHOA-traject wel degelijk het onderzoeken waard kan zijn. Daarbij kan helpen dat de Belastingdienst de WHOA als een positief instrument beschouwt. Sinds 1 augustus van dit jaar is de fiscus daarom zelfs bereid te participeren in een WHOA-akkoord, waarbij hij hetzelfde percentage accepteert als de concurrente crediteuren. Dat is een belangrijke versoepeling, die in beginsel tot oktober 2023 zal gelden en ook geldt voor andere saneringsakkoorden. De Belastingdienst heeft vertrouwen in de WHOA, mede omdat het akkoord wordt getoetst door ter zake deskundige rechters in het kader van de homologatie/bekrachtiging van het akkoord. De WHOA-rechter zal ook kijken of de onderneming na de uitvoering van het akkoord voldoende levensvatbaar is. Dat is voor de Belastingdienst eveneens een toetsingscriterium voor medewerking aan een akkoord. De ervaringen met de WHOA zijn tot nu toe positief te noemen, al heeft het instrument nog niet de hoge vlucht genomen die werd verwacht. 

Een complicatie voor een mkb-ondernemer kan wel zijn dat de kosten van een WHOA-traject aanzienlijk zijn: al snel enkele tienduizenden euro’s. Voor veel mkb’ers zal dat een brug te ver zijn. Zij kunnen er dan voor kiezen te proberen toch tot een onderhands akkoord met de crediteuren te komen, inclusief de fiscus. Mogelijk met als ‘stok achter de deur’ dat als er dwarsliggende crediteuren blijken te zijn, alsnog voor de WHOA zal worden gekozen. Het alternatief voor een sanering op korte termijn van de coronabelastingschulden, is dat de ondernemer nog jarenlang elke maand dit ‘oude zeer’ moet zien weg te werken. Dat zal weinig stimulans geven en mede een rem zetten op de bedrijfsvoering als het gaat om het doen van nieuwe investeringen, etc. Daarom is dit wel het moment om, met een bereidwillige Belastingdienst, te kijken of een schuldsanering (al dan niet via de WHOA) kans van slagen heeft. Dit wel vanuit een situatie dat de lopende fiscale verplichtingen worden voldaan. Anders gaat het ‘kwijtscheldingsluikje’ bij de Belastingdienst zeer waarschijnlijk dicht.