Werkwijze na collectieve uitspraak op bezwaar staat aan navordering in de weg

en

de inspecteur van de Belastingdienst, kantoor Amsterdam, de inspecteur.

Inleiding

In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van belanghebbende tegen de uitspraak op bezwaar van de inspecteur van 20 juni 2023.

De inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2019 een navorderingsaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 40 en naar een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 176.

Gelijktijdig met de vaststelling van de navorderingsaanslag heeft de inspecteur belanghebbende € 74 belastingrente in rekening gebracht (de belastingrentebeschikking).

De inspecteur heeft het bezwaar van belanghebbende gegrond verklaard. De inspecteur heeft daarbij de navorderingsaanslag gehandhaafd en de beschikking belastingrente vernietigd.

De inspecteur heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.

De rechtbank heeft het beroep op 9 januari 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: belanghebbende, bijgestaan door zijn partner [partner] , en [persoon A] en [persoon B] namens de inspecteur.

Feiten

1. Belanghebbende heeft een fiscaal partner (partner).

2. De partner heeft met dagtekening 23 mei 2020 een definitieve aanslag IB/PVV 2019 ontvangen. In deze aanslag is onder meer inkomen uit sparen en beleggen begrepen. Zij heeft tegen deze aanslag bezwaar gemaakt. Het bezwaar is door de inspecteur betrokken in de massaalbezwaarprocedure.

3. Op dit bezwaar is beslist door middel van een collectieve uitspraak op bezwaar. Op 27 juli 2022 is de rekenkundige uitwerking van deze collectieve uitspraak door middel van een verminderingsbeschikking naar de partner toegezonden. In deze vermindering is een bedrag van € 364 aan uitbetaalde heffingskorting inbegrepen. Deze vermindering is geformaliseerd op 13 juli 2022.

4. De partner heeft met dagtekening 24 november 2022 een navorderingsaanslag gehad vanwege de vermindering van het inkomen van belanghebbende. Daarbij is de uitbetaalde heffingskorting, € 396 (dit bedrag is inclusief € 32 belastingrente), nagevorderd.

5. De partner heeft bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslag vanwege de nagevorderde uitbetaalde heffingskorting. Dat bezwaar is gegrond verklaard omdat het bedrag van de aanslag onder de navorderingsgrens ligt.

6. Belanghebbende heeft op 2 april 2020 zijn aangifte IB/PVV 2019 ingediend. Het aangegeven verzamelinkomen bedraagt € 9.466.

7. De definitieve aanslag is conform de ingediende aangifte vastgesteld met dagtekening 23 mei 2020. Deze aanslag leidt tot te ontvangen bedrag van € 2.195.

8. Belanghebbende heeft tegen de aanslag een bezwaarschrift ingediend. Het bezwaar ziet op het vastgestelde inkomen uit en sparen en beleggen. Dit bezwaarschrift heeft meegelopen met de massaalbezwaarprocedure.

9. Met dagtekening 4 februari 2022 is er collectief uitspraak gedaan op het massaal bezwaar. Het massaal bezwaar is gegrond verklaard. Met dagtekening 27 juli 2022 is de rekenkundige uitwerking van de uitspraak op het massaal bezwaar naar belanghebbende verstuurd. Het inkomen uit sparen en beleggen is verminderd naar € 176. Het verzamelinkomen is daarmee verlaagd naar € 216. Dit is als volgt opgebouwd:

Deze vermindering geeft een te ontvangen bedrag van € 1.198. Daarin is € 834 aan uitbetaalde heffingskorting inbegrepen. Deze vermindering is geformaliseerd op 13 juli 2022.

10. Met dagtekening 24 november 2022 is aan belanghebbende een navorderingsaanslag opgelegd. Het verzamelinkomen is gelijk gebleven ten opzichte van de vermindering van 27 juli 2022. Met deze navorderingsaanslag is de uitbetaalde heffingskorting nagevorderd. Deze navorderingsaanslag geeft een te betalen bedrag aan van € 908. Daarin is € 74 belastingrente inbegrepen.

11. Met dagtekening 4 juli 2023 heeft de inspecteur het bezwaar van belanghebbende voor zover gericht tegen de navorderingsaanslag ongegrond verklaard en het bezwaar voor zover gericht tegen de beschikking belastingrente gegrond verklaard. De beschikking belastingrente is vernietigd.

12. De verschuldigde belasting vóór heffingskortingen bij belanghebbende en zijn partner zijn bij de navolgende aanslagen/beschikkingen als volgt vastgesteld:

Beoordeling door de rechtbank

13. De rechtbank beoordeelt of navorderingsaanslag terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van belanghebbende.

14. De rechtbank verklaart het beroep gegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

15. Artikel 16 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) - voor zover in deze zaak van belang - luidt als volgt:

16. Belanghebbende heeft aangevoerd dat bij de navordering geen sprake is van een nieuw feit als bedoeld in artikel 16, eerste lid, van de AWR. Alle gegevens waren ten tijde van het opleggen van de aanslag bekend. Ook bij het doorvoeren van de vermindering gedateerd 27 juli 2022 waren alle gegevens bekend, aldus belanghebbende. De vermindering van de partner heeft dezelfde dagtekening, beide verminderingen zijn dus gelijktijdig behandeld. Door de gelijktijdige behandeling van de verminderingen van hem en van zijn partner wist de inspecteur dat de heffingskorting bij de partner zou veranderen. De rechtbank begrijpt de stellingen van belanghebbende zo dat er volgens belanghebbende geen sprake is van een kennelijke fout, maar van een beoordelingsfout bij het doorvoeren van de vermindering.

17. Volgens de inspecteur kan worden nagevorderd op basis van artikel 16 van de AWR omdat de vermindering van de aanslag van de partner is aan te merken als een nieuw feit in de zin van dit wetsartikel. Voor zover geen sprake zou zijn van een nieuw feit, heeft de inspecteur zich tijdens de zitting op het standpunt gesteld dat nagevorderd kan worden op grond van het bepaalde in lid 2 onder c van artikel 16 van de AWR omdat sprake is van een kenbare fout.

18. De rechtbank oordeelt als volgt. De inspecteur mag bij het vaststellen van de aanslag uitgaan van de juistheid van de gegevens die belanghebbende bij zijn aangifte heeft verstrekt. Tot een nader onderzoek is hij in beginsel niet gehouden. Wel is hij tot een nader onderzoek gehouden, indien hij, na met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte, aan de juistheid van enig daarin opgenomen gegeven in redelijkheid behoort te twijfelen. Voor twijfel is geen aanleiding indien de niet onwaarschijnlijke mogelijkheid bestaat dat de in de aangifte opgenomen gegevens juist zijn.1 De inspecteur kan bij het regelen van een aanslag in de IB/PVV van een belastingplichtige in het algemeen volstaan met het raadplegen van het dossier van die belastingplichtige. Hij heeft niet de verplichting om al dan niet op zijn eenheid aanwezige dossiers, die zijn aangelegd voor andere belastingplichtigen of andere belastingen te raadplegen, ook al zouden daarin mogelijkerwijs gegevens kunnen worden aangetroffen, die voor het regelen van de bedoelde aanslag IB/PVV van belang zijn. De inspecteur is alleen dan tot een onderzoek buiten het bedoelde dossier gehouden, indien de daarin aanwezige gegevens daartoe redelijkerwijs aanleiding geven.2

19. Zowel belanghebbende als zijn partner heeft met dagtekening 23 mei 2020 een definitieve aanslag IB/PVV 2019 gehad. Naar aanleiding van de collectieve uitspraak op het massaal bezwaar tegen de vastgestelde inkomens uit sparen en beleggen in de aanslagen zijn de definitieve aanslagen van belanghebbende en de partner verminderd. Beide verminderingen zijn kort na elkaar verwerkt.

20. De rechtbank is van oordeel dat ten tijde van het opmaken van de vermindering bij belanghebbende rekening gehouden had moeten worden met de nieuwe en juiste gegevens met betrekking tot de verschuldigde belasting van de partner.

21. De inspecteur heeft tijdens de zitting verklaard dat alle verminderingen ten gevolge van de eerder genoemde collectieve uitspraak op bezwaar bij bulk automatisch zijn afgewikkeld. De inspecteur heeft verder verklaard dat bij die automatische afwikkeling niet gekeken is naar de door de partner verschuldigde belasting. De inspecteur heeft verder verklaard dat in het geval de verminderingen niet automatisch zouden zijn afgedaan er wel rekening zou zijn gehouden met de door de partner verschuldigde belasting en dat in dat geval de heffingskorting niet aan belanghebbende zou zijn uitbetaald.

22. Dat de heffingskorting is uitbetaald is, gelet op het voorgaande, naar het oordeel van de rechtbank veroorzaakt door een bewuste keuze van de inspecteur om de verminderingen in bulk automatisch af te wikkelen. In dat geval moet de inspecteur worden geacht de gevolgen van die werkwijze voor zijn rekening te hebben willen nemen. Het gevolg hiervan is dat sprake is van een aan de inspecteur te verwijten onjuist inzicht in de feiten. In een dergelijk geval is sprake van een ambtelijk verzuim dat aan navordering in de weg staat.

23. De inspecteur heeft ter zitting gesteld dat op grond van artikel 16, tweede lid, onder c, van de AWR navordering mogelijk is omdat sprake is van een kenbare fout. Voor zover de inspecteur deze stelling al tijdig zou hebben ingenomen dan kan deze stelling de inspecteur niet baten. Artikel 16, tweede lid, onder c, van de AWR is om navordering mogelijk te maken in die gevallen waarin sprake is van een verwijtbaar onjuist inzicht in de feiten3. In alinea 22. heeft de rechtbank geoordeeld dat sprake is van een verwijtbaar onjuist inzicht in de feiten zodat navordering ook niet mogelijk is op de grond van artikel 16, tweede lid, onder c, van de AWR.

24. Het voorgaande heeft tot gevolg dat de navorderingsaanslag niet in stand kan blijven. De grief van belanghebbende over de in rekening gebrachte belastingrente treft geen doel omdat deze rente in bezwaar al is verminderd tot nihil.

Conclusie en gevolgen

25. Het beroep is gegrond. De rechtbank vernietigt daarom de uitspraak op bezwaar voor zover deze betrekking heeft op de navorderingsaanslag. De rechtbank zal de navorderingsaanslag vernietigen.

26. Omdat het beroep gegrond is moet de inspecteur het griffierecht aan belanghebbende vergoeden.

Beslissing

De rechtbank:

• verklaart het beroep gegrond voor zover gericht tegen de navorderingsaanslag;
• vernietigt de uitspraak op bezwaar voor zover gericht tegen de navorderingsaanslag;
• vernietigt de navorderingsaanslag;
• bepaalt dat deze uitspraak in de plaats komt van het vernietigde gedeelte van de bestreden uitspraak op bezwaar;
• bepaalt dat de inspecteur het griffierecht van € 50 aan belanghebbende moet vergoeden;

Deze uitspraak is gedaan door mr. L.L van Benthem, rechter, in aanwezigheid van mr. H.H. Ruis, griffier.