De race is bijna gelopen. De liquidatieverliesregeling zoals opgenomen in onder andere de deelnemingsvrijstelling moet veranderen. Het is de politiek een doorn in het oog dat Nederlandse multinationals buitenlandse verliezen hier ten laste van de winst brengen. Althans, dat is volgens Hans van den Hurk de strekking van de politieke discussie. Wreekt zich hier dat de Tweede Kamer geen fiscalisten kent?
Zo kopte het NRC 26 april jl. dat er een voorstel voor een wetswijziging is ingediend door GroenLinks, SP en PvdA waarvan de kern volgens het NRC is dat multinationals in Nederland winstbelastingen moeten gaan betalen. Tja, die komt lekker binnen. Wederom zal de gemiddelde krantenlezer zich afvragen in wat voor een maatschappij hij of zij terecht is gekomen waar belasting betalen alleen verplicht lijkt voor goedwillende burgers en kleinere bedrijven. De krant gaat verder: ‘Nu kunnen grote bedrijven als Shell het verlies dat zij oplopen in het buitenland verrekenen met hun totale winst. Zo hoeven zij over die winst in Nederland geen belasting te betalen.’
Als vervolgens de berekeningen van het ministerie van Financiën worden overlegd waaruit blijkt dat Nederland op deze manier honderden miljoenen euro’s aan belastinginkomsten misloopt, is het Leiden in last. Initiatiefnemer en Tweede Kamerlid Bart Snels (GroenLinks) spreekt over een ‘gekke aftrekpost’ die hij wil afschaffen.
‘Als het goed gaat in het buitenland betalen multinationals in Nederland geen extra winstbelasting, maar als het slecht gaat mogen ze wel hun buitenlandse verlies verrekenen.’ Vindt u het goed dat ik over deze laatste quote niets zeg? Het zou niet goed zijn voor mijn gezondheid. Overigens meldt de kwaliteitskrant nog en passant dat dit alles past in de teneur van het inperken van belastingontduiking. En dan vragen ze zich nog af waarom een bedrijf als Shell niet naar de hoorzitting wenst te komen die gaat over belastingontduiking. Shell heeft een grote fout gemaakt. Ze hebben immers de wet toegepast en dat hadden ze natuurlijk niet moeten doen. Foei. En daarom dient Shell, en in tweede instantie ook Philips en Unilever, zich te melden voor de schandpaal van de Haagse politiek. Het moet niet veel gekker worden in Nederland.
Die totalewinstconceptie lijkt steeds vaker naar de achtergrond te worden geschoven. Budgettaire argumenten en doelredeneringen zijn de laatste jaren meer bepalend geworden voor onze wetgeving dan een fiscaal-logische wetssystematiek. Leg maar eens uit aan een leek dat als twee bedrijven rente voor een zelfde zakelijke lening moeten betalen, het ene die wel mag aftrekken en het andere niet omdat die laatste partij gewoon niet winstgevend genoeg is. Inmiddels is dit een gelopen race maar wel een die is gecreëerd als gevolg van de Antibelastingontwijkingsrichtlijn.
Maar goed, ik ben bereid te accepteren dat de liquidatieverliesregeling op de helling moet en dat er net als bij de reguliere verliescompensatieregels beperkingen mogen worden opgenomen. Er wordt voorgesteld om drie wijzigingen aan te brengen op deze regeling:
- De eerste is al weer bijzonder. Die zou alleen nog mogen gelden voor verliezen die multinationals lijden binnen de Europese Unie. Ik ga niet weer uitleggen dat dergelijke regelingen door het Hof van Justitie niet enthousiast zullen worden ontvangen. Vrij verkeer van kapitaal wordt hier met voeten getreden aangezien deze invulling een verschil maakt tussen EU-dochters en dochters in derde landen.
- De verliezen mogen niet ouder zijn dan drie jaren. Dat wordt nog een interessante want bij de liquidatieverliesregeling gaat het feitelijk niet om verliezen. Er is een systematiek gedefinieerd die ertoe leidt dat de liquidatieverliezen worden afgeleid uit het verschil tussen het opgeofferde bedrag en de liquidatie-uitkering. Hoe gaan we dan dit verlies bepalen over de afgelopen drie jaren? Dat zal even wennen zijn, wetgeving moet worden aangepast, maar laat ik in een flow van positiviteit veronderstellen dat we daar vast wel uitkomen.
- Dat laatste geldt ook voor de gewenste verandering dat het moederbedrijf een ‘kwalificerend’ belang dient te hebben in het dochterbedrijf van meer dan 25%. Bij deze laatste eis kan ik me ook wel iets voorstellen. Alleen als er een echt relevante participatie is, dan wordt zo’n verlies nog maar gefaciliteerd. Maar het blijft bijzonder dat dan toch wordt afgeweken van het basiscriterium van 5% zoals is verwoord voor de deelnemingsvrijstelling.
Het NRC meldt verder dat de mede-indieners PvdA en SP hopen op brede steun voor hun wetsvoorstel. Volgens Renske Leijten (SP) is dit pas de eerste stap in de inperking van belastingontduiking: ‘Wat mij betreft gaat dit niet alleen over Shell. Zodra er iets mogelijk is, weet je dat alle grote jongens daar gebruik van maken.’
Henk Nijboer (PvdA): ‘We zitten voortdurend zulke mazen in de wet te dichten. De wet is hier niet voor bedoeld.’