Samenvatting
In dit geval heeft een in gemeenschap van goederen gehuwde man een vordering op zijn BV. Hij heeft die vordering vanaf 2001 tot het resultaat uit overige werkzaamheden moeten rekenen. Op die vordering lijdt hij in 2002 een verlies van 42.500 euro. De inspecteur wil dat verlies gelijkelijk over man en vrouw verdelen. Daar is de Rechtbank het niet mee eens. Net als het geval is bij de onderneming, komt het verlies terecht bij degene die er naar de maatstaven van het huwelijksgoederenrecht het bestuur over heeft, dus bij de man. Daar is de Hoge Raad het mee eens. De vordering stond op naam van de man en de bestuursbevoegdheid met betrekking tot die vordering berustte bij hem. Dit brengt met zich dat het resultaat van het rendabel maken van de vordering moet worden toegerekend aan de man en dat de afwaardering van die vordering geheel ten laste van zijn belastbare inkomen komt. Het cassatieberoep van de Staatssecretaris wordt ongegrond verklaard. Conform A-G Niessen.
Arrest gewezen op het beroep in cassatie van de Staatssecretaris van Financiƫn tegen de uitspraak van de Rechtbank te Haarlem van 11 augustus 2008, nr. AWB 07/2830, betreffende een ten aanzien van X te Z (hierna: belanghebbende) gegeven beschikking als bedoeld in artikel 3.151, lid 1, van de Wet inkomstenbelasting 2001.
1. Het geding in feitelijke instantie
Aan belanghebbende is voor het jaar 2002 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd, welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur is verminderd tot nihil. Bij zijn uitspraak heeft de Inspecteur het inkomen uit werk en woning berekend op een negatief bedrag en dat bedrag als verlies vastgesteld.
Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij de Rechtbank.
De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur vernietigd en het verlies vastgesteld op een hoger bedrag. De uitspraak van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.
2. Geding in cassatie
De Staatssecretaris heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.
De Advocaat-Generaal R.E.C.M. Niessen heeft op 10 maart 2009 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.
3. Beoordeling van het middel
3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan. Belanghebbende was in het onderhavige jaar in algehele gemeenschap van goederen gehuwd. Belanghebbende was enig aandeelhouder van B Holding B.V. (hierna: de BV). Op belanghebbendes naam stond een vordering op de BV, die in 2002 in waarde daalde met een bedrag van € 42.500.
3.2. De Rechtbank heeft geoordeeld dat inkomensbestanddelen in fiscale zin in de regel worden genoten door degene aan wie het voordeel rechtstreeks toevloeit, dat dit doorgaans degene zal zijn die bestuursbevoegdheid heeft ter zake van de goederen die deze inkomsten opleveren dan wel degene die zulke goederen gebruikt of aanwendt in het kader van zijn onderneming of zijn werkzaamheden als bedoeld in artikel 3.90 van de Wet IB 2001 en in dat verband gewezen op het arrest van de Hoge Raad van 10 maart 2006, nr. 38044, LJN AU2004, BNB 2007/15.
3.3. De Rechtbank heeft vastgesteld dat de vordering op naam stond van belanghebbende en dat de bestuursbevoegdheid met betrekking tot die vordering bij hem berustte. Dit brengt met zich – aldus de Rechtbank – dat het resultaat van het rendabel maken van de vordering moet worden toegerekend aan belanghebbende en dat de afwaardering van die vordering geheel ten laste van zijn belastbare inkomen komt. Het middel bestrijdt dit oordeel met verschillende rechtsklachten.
3.4.1. Het middel betoogt in de eerste plaats dat niet de bestuursbevoegdheid bepalend is voor de toerekening van het resultaat uit de terbeschikkingstelling, maar de gerechtigdheid tot de huwelijksgemeenschap. Het middel faalt in zoverre. De omstandigheid dat echtgenoten in algehele gemeenschap van goederen zijn gehuwd, brengt niet mee dat de helft van het resultaat uit een door de ene echtgenoot verstrekte geldlening – al beĆÆnvloedt dat resultaat het gemeenschapsvermogen – rechtstreeks (mede) aan de andere echtgenoot toevloeit (vgl. HR 9 december 1953, nr. 11536, BNB 1954/9). Immers, in dat geval is in de relatie tussen schuldenaar en schuldeiser de echtgenoot/schuldeiser degene die het resultaat uit de geldlening geniet. De Rechtbank heeft – in cassatie onbestreden - vastgesteld dat de vordering op naam stond van belanghebbende en dat de bestuursbevoegdheid met betrekking tot die vordering bij hem berustte en heeft gelet op het vorenoverwogene daaraan met juistheid de gevolgtrekking verbonden dat het resultaat van het rendabel maken van de vordering genoten wordt door belanghebbende.
3.4.2. Voor zover het middel betoogt dat de echtgenote het vermogensbestanddeel indirect ter beschikking stelt, faalt het eveneens. Met indirect ter beschikking stellen is blijkens de wetsgeschiedenis beoogd onder de regeling te laten vallen het geval dat de daadwerkelijke terbeschikkingsteller gebruik maakt van een “tussenstation” met de bedoeling de belastingheffing over het resultaat uit terbeschikkingstelling te ontlopen (vgl. Kamerstukken 1999/2000, 26 727, nr. 7, blz. 219). Die situatie doet zich hier niet voor.
4. Proceskosten
De Staatssecretaris van Financiƫn zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.
5. Beslissing
De Hoge Raad:
verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en
veroordeelt de Staatssecretaris van FinanciĆ«n in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 966 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.
Dit arrest is gewezen door de vice-president D.G. van Vliet als voorzitter, en de raadsheren P. Lourens, C.B. Bavinck, A.R. Leemreis en P.M.F. van Loon, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 15 januari 2010.
Van de Staat wordt ter zake van het door de Staatssecretaris van FinanciĆ«n ingestelde beroep in cassatie een griffierecht geheven van € 447.
