Maarten de Wilde

Gerelateerde content

  • Wet en parlementaire geschiedenis
  • Internationale regelgeving
  • Lagere regelgeving
  • Besluiten
  • Jurisprudentie
  • Commentaar NLFiscaal
  • Literatuur
  • Recent

Samenvatting

Op 14 maart jl. publiceerde de OESO het commentaar bij de Modelregels inzake Pijler 2, het wereldwijde minimumtarief voor grote multinationals. Bij het lezen van de eerste pagina’s overviel Maarten de Wilde de drang deze opinie te schrijven en, ‘equally, however’, een verbinding te leggen met een dierenboerderij.

Opinie

Inleiding

Op 14 maart jl. publiceerde de OESO het commentaar bij de Modelregels inzake Pijler 2 (hierna: Commentaar), het wereldwijde minimumtarief voor grote multinationals en de bijheffing tot dat minimumtarief waar landen zich niet aan het minimum conformeren. Al na het lezen van de eerste pagina’s overviel mij de drang deze opinie te schrijven. U kent ongetwijfeld de roman Animal Farm van George Orwell, en anders wel de beroemde afkondiging uit het boek:

‘All animals are equal, but some animals are more equal than others.’

Op dictionary.com las ik dat het hier gaat om:

‘A proclamation by the pigs who control the government in the novel Animal Farm, by George Orwell. The sentence is a comment on the hypocrisy of governments that proclaim the absolute equality of their citizens but give power and privileges to a small elite.’

Daar moest ik ineens aan denken toen ik een aantal van de passages in het Commentaar uit de Introduction en Chapter 1, waaronder het commentaar bij artikel 1.1 over de reikwijdte van de maatregelen bij elkaar legde. Dit, naast wat gedachten die bij me opkwamen over het almaar veranderende karakter van de maatregelen en die ik graag voor een volgende keer bewaar.

Coördinatie en consistentie

Op pagina 11 van het Commentaar staan enige passages over het belang van een gecoördineerde en consistente aanpak, onder de kop ‘Co-ordination and consistency requirements under common approach’. Gemakshalve een citaat:

‘14. The GloBE Rules are intended to be implemented as part of a common approach. A jurisdiction that joins the common approach is not required to adopt the GloBE Rules but, if it chooses to do so, it agrees to implement and administer them in a way that is consistent with the outcomes provided under the GloBE Rules and this Commentary. Consistency in the implementation and administration of the GloBE Rules is intended to result in a transparent and comprehensive system of taxation that provides predictable outcomes for MNEs and avoids the risk of double or over-taxation.’

Consistentie, dat klinkt goed, al is het nog wel even de vraag hoe we dat (juridisch) gaan borgen, maar dat terzijde. Vervolgens benadrukt het document het belang van coördinatie, bijvoorbeeld ook als het gaat om de reikwijdtevaststelling van de maatregelen, de ‘scope’. Hier een citaat:

‘15. The limitations on scope in Article 1.1 play an important role in the co-ordination mechanics for the GloBE Rules by ensuring that the application of the rules in one jurisdiction does not come into conflict with the intended outcomes under the GloBE Rules in another jurisdiction. For example, if a jurisdiction were to set a lower revenue threshold for the application of the UTPR under its domestic law this would cause the UTPR to operate as the primary rule for those MNE Groups that were above this domestic threshold but below the agreed GloBE threshold, resulting in outcomes that were contrary to the basic design of the GloBE Rules and undermining the expected outcomes for MNEs headquartered in jurisdictions that have adopted a Qualified IIR.’

Ook dat klinkt goed. Het is niet de bedoeling dat landen voorbij de reikwijdte van de maatregelen zouden kunnen gaan bijheffen over buitenlands inkomen van bedrijven met toepassing van de UTPR, de zogenoemde Undertaxed Profits (was: Payments) Rule. Dit, bijvoorbeeld door de regels toe te passen op binnenlandse concernonderdelen van bedrijven met een buitenlands laagbelast hoofdkantoor die de omzetdrempel van € 750 miljoen niet halen. Een omzetdrempel als ondergrens voor de reikwijdtebepaling is nu eenmaal een omzetdrempel als ondergrens voor de reikwijdtebepaling zou je zeggen. Nou, niet helemaal, opnieuw een citaat:

‘16. Equally, however, a co-ordinated approach to the GloBE Rules does not prevent those jurisdictions that adhere to the common approach from introducing additional measures to tax their own domestic taxpayers in respect of the foreign income of their subsidiaries and branches, provided those rules do not come into conflict with the intended outcomes under the GloBE Rules. For example, the introduction of a tax in respect of income of foreign subsidiaries that was similar to the IIR, but applied only to the foreign income of smaller locally headquartered MNE Groups (i.e. MNE Groups with annual consolidated revenues below the threshold in Article 1.1), would not be contrary to the design of the GloBE Rules or undermine the rule order that had been agreed as part of the common approach.’

Dat klinkt al wat minder goed, althans in ieder geval in mijn beleving. Klaarblijkelijk is het wel de bedoeling dat landen voorbij de reikwijdte van de maatregelen kunnen gaan bijheffen over buitenlands inkomen van bedrijven met toepassing van de IIR, de zogenoemde Income Inclusion Rule. Dit, bijvoorbeeld door de regels toe te passen op binnenlandse hoofdkantoren van bedrijven met laagbelaste buitenlandse concernonderdelen die de omzetdrempel van € 750 miljoen niet halen. Kennelijk is een omzetdrempel als ondergrens voor de reikwijdtebepaling toch geen omzetdrempel als ondergrens voor de reikwijdtebepaling. Dit, althans in ieder geval als het gaat over de toepassing van de IIR in de hoofdkantoorjurisdictie.

Verderop, op pagina 14 in het Commentaar staat onder de kop ‘Article 1.1 - Scope of GloBE Rules’ over de reikwijdte van de maatregelen de volgende passage, weer een citaat:

‘3. Article 1.1 limits the application of the GloBE Rules to MNE Groups whose annual consolidated revenues in at least two of the four preceding Fiscal Years equal or exceed EUR 750 million. These scope rules ensure that smaller Groups and purely domestic Groups remain unaffected by the GloBE Rules. The Article also clarifies that Entities that are Excluded Entities are not subject to the GloBE Rules. (…) This threshold limits the application of the rules to those MNE Groups with consolidated revenue of at least EUR 750 million in at least two of the four preceding Fiscal Years. (…)’

De reikwijdtebepalingen garanderen dat de regels niet worden toegepast op kleinere bedrijven: ‘these scope rules ensure that smaller groups remain unaffected by the GloBE Rules’. Wordt de reikwijdtebepaling nu wel of niet gerespecteerd? Ja en nee, want ‘all animals are equal, but some animals are more equal than others,’ zo lijkt het althans.

Coördinatie en consistentie?

Bijheffing door landen met toepassing van de UTPR voorbij de reikwijdte van de maatregelen ondermijnt het systeemontwerp, aldus het Commentaar. Bijheffing door landen met toepassing van de IIR voorbij de reikwijdte van de maatregelen ondermijnt het systeemontwerp ‘equally, however’ niet, aldus hetzelfde Commentaar (p. 11). Tegelijkertijd garanderen de reikwijdtebepalingen dat de maatregelen niet worden toegepast in gevallen voorbij de reikwijdte van de maatregelen. Aldus opnieuw het Commentaar (p. 14). Dat kan natuurlijk niet, althans, behalve onder het nieuwe en verbeterde Pijler-2-gelijkheidsbeginsel.

Welke landen zijn ook alweer de landen die gaan bijheffen met toepassing van de primaire regel, de IIR? Dat zijn de hoofdkantoorjurisdicties, de G7-landen, en in wat mindere mate de G20-landen, de grote(re) landen met de grote(re) economieën. Welke landen zijn ook alweer de landen die gaan bijheffen onder toepassing van de vangnetregel, de UTPR? Dat zijn de andere landen, de operationele jurisdicties, de kleine(re) landen met de kleine(re) economieën. Het beeld ontvouwt zich: grote landen mogen bedrijven voorbij de reikwijdte van de maatregelen bijbelasten en kleine landen mogen bedrijven voorbij de reikwijdte van de maatregelen niet bijbelasten.

De Pijler-2-rangorderegel is belangrijker dan de Pijler-2-reikwijdteregel. De rangorderegel is klaarblijkelijk een soort Pijler-2-kernregel die níet mag worden ondermijnd en de reikwijdteregel is klaarblijkelijk een soort Pijler-2-periferieregel die wél mag worden ondermijnd, althans door landen waar de hoofdkantoren huizen. Welke landen waren ook alweer lid van de kartrekkende OESO, de ‘rich country think tank’? Goed, dan weten we voor alle mismatches en geschillen en onduidelijkheden die we straks bij de implementatie van de tweepijleroplossing onherroepelijk gaan krijgen – bijvoorbeeld als het gaat om de afbakeningen tussen het nieuw geïntroduceerde onderscheid tussen ‘kernregels’ en ‘periferieregels’ – meteen hoe we al deze kwesties op een ordentelijke wijze gaan oplossen. Dit, namelijk op basis van het nieuwe Pijler-2-gelijkheidsbeginsel: grote landen eerst.

Afsluiting

In het persbericht van de OESO van 8 oktober 2021 over de tweepijleroplossing is te lezen dat: ‘Today’s agreement will make our international tax arrangements fairer and work better’ en: ‘This is a major victory for effective and balanced multilateralism’. Deze ‘fairer, better major victory for balanced multilateralism’ betekent – zo (b)lijkt vooralsnog – in ieder geval niet wederkerigheid tussen soevereine natiestaten. Bijheffen voorbij de reikwijdte van de maatregelen, immers, mag voor hoofdkantoorjurisdicties en, ‘equally, however’, niet voor operationele jurisdicties. En ik ben pas op pagina 14. Maar goed, misschien maak ik me te druk en moeten we dit maar beschouwen als een ‘slip of the pen’ die met de finale review niet is opgepikt.

Metadata

Rubriek(en)
Internationaal belastingrecht
Auteur(s)
prof. mr. dr. M.F. de Wilde
Erasmus Universiteit Rotterdam/PwC
NLF-nummer
NLF Opinie 2022/11
Judoreg
NFB4898
Publicatiedatum
20 maart 2022

Naar de bovenkant van de pagina