Samenvatting
Naar aanleiding van het rapport Ongekend onrecht van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag heeft de Tweede Kamer de regering gevraagd een staatscommissie in te stellen die kijkt naar het functioneren van de rechtsstaat. De Staatscommissie rechtsstaat is in februari 2023 van start gegaan met als opdracht om vanuit het perspectief van de burger het functioneren van de rechtsstaat te analyseren, en voorstellen te doen voor versterking ervan.
Op 10 juni 2024 overhandigde de staatscommissie haar adviesrapport. In het rapport ‘De gebroken belofte van de rechtsstaat. Tien verbetervoorstellen met oog voor de burger’ heeft ze uitvoerig verslag gedaan. Mede op basis van input van burgers en deskundigen doet de staatscommissie – vanuit burgerperspectief – tien voorstellen om de rechtsstaat te laten voldoen aan redelijke verwachtingen.
Voor de uitwerking van de voorstellen is het nodig dat parlement, regering en rechtsprekende macht (ieder vanuit de eigen rol) samenwerken. En dat zij voor deze krachtenbundeling een gezamenlijke rechtsstaatagenda vaststellen. Een van de voorstellen is dat uitvoeringsorganisaties de ultieme mogelijkheid wordt geboden om een rode kaart te trekken voor beleid of regelgeving. Zij kunnen die kaart trekken wanneer dat beleid of die regelgeving onuitvoerbaar en/of onrechtsstatelijk is, en burgers in een kwetsbare positie erdoor in de knel komen.