Geen verboden discriminatie bij uitbreiding partnerbegrip voor mantelzorgers

Belanghebbende heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

2.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

2.1.1.

Op 28 maart 2011 is overleden [D] (hierna: erflater), vader van belanghebbende. Bij testament heeft erflater belanghebbende als enig erfgenaam aangewezen.

2.1.2.

Belanghebbende vormde vanaf december 1993 samen met haar echtgenoot, haar kinderen en ouders een gezamenlijke huishouding. Na het overlijden van haar moeder in 1995 is de gezamenlijke huishouding voortgezet en heeft belanghebbende voor erflater gezorgd. Belanghebbende heeft een uitkering genoten als bedoeld in artikel 19a van de Wet maatschappelijke ondersteuning (oud) in verband met in het kalenderjaar voorafgaand aan het overlijden van haar vader verleende zorg (mantelzorgcompliment).

2.2.

Belanghebbende maakt aanspraak op de vrijstelling (hierna: de partnervrijstelling) van artikel 32, lid 1, onder 4°, onderdeel a, van de Successiewet 1956 (hierna: SW). Op grond van deze bepaling is van erfbelasting vrijgesteld tot bedrag van € 603.600 hetgeen wordt verkregen door een partner. Omdat belanghebbende gehuwd is kan zij op grond van de aanhef van artikel 1a, lid 1, niet gelden als partner van erflater. Voor het Hof was in geschil of het onderscheid dat uit de laatstgenoemde bepalingen voortvloeit in strijd is met het discriminatieverbod van artikel 14 van het EVRM in samenhang met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM en van artikel 1, onderdeel 1, van het Twaalfde Protocol bij het EVRM. Het Hof heeft die vraag ontkennend beantwoord.

2.3.

Het tweede en derde middel komen op tegen het in onderdeel 2.2 weergegeven oordeel van het Hof.

2.3.1.

De voor de toepassing van de SW geldende regeling omtrent partnerschap komt hierop neer dat naast gehuwde, niet duurzaam gescheiden levende echtgenoten, ook andere samenwoners onder omstandigheden worden aangemerkt als partners, maar dat een persoon op enig moment slechts één partner kan hebben (zie artikel 1a, lid 1, en in het bijzonder onderdeel e van dat artikellid). Het bepaalde in lid 4 van artikel 1a van de SW breidt de groep uit van personen die worden aangemerkt als partner, in die zin dat daartoe onder omstandigheden ook worden gerekend de samenwonende bloedverwanten in de eerste graad indien de verkrijger van de nalatenschap het zogenoemde mantelzorgcompliment bedoeld in artikel 19a van de Wet maatschappelijke ondersteuning (oud) heeft genoten wegens mantelzorg verleend aan de erflater. Daarmee is echter niet afgeweken van het uitgangspunt dat een persoon op enig moment slechts één partner kan hebben. Voor belanghebbende heeft het handhaven van dit uitgangspunt tot gevolg dat zij ter zake van de nalatenschap van haar vader geen aanspraak kan doen gelden op de partnervrijstelling, omdat zij reeds een andere partner had, te weten haar echtgenoot.

2.3.2.

Het stond de wetgever vrij het wettelijk systeem in te richten op basis van het uitgangspunt dat een belastingplichtige op enig moment slechts één partner kan hebben. De wetgever heeft hiermee niet gehandeld in strijd met het discriminatieverbod van artikel 14 van het EVRM in samenhang met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM en van artikel 1, onderdeel 1 van het Twaalfde Protocol bij het EVRM.

Het stond de wetgever evenzeer vrij dit uitgangspunt te handhaven bij de afbakening van de in 2.3.1 van dit arrest bedoelde uitbreiding van het partnerbegrip voor mantelzorgers. Tot een verboden discriminatie leidt dit niet omdat de gehuwde die, zoals belanghebbende, een eerstegraads familielid in huis neemt om mantelzorg te verlenen, recht houdt op toepassing van de partnervrijstelling, zij het niet voor de nalatenschap van dat familielid, maar voor die van zijn echtgenoot.

2.4.

Het eerste middel kan evenmin tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu dat middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Dit arrest is gewezen door de president M.W.C. Feteris als voorzitter, de vice-president R.J. Koopman, en de raadsheren M.A. Fierstra, Th. Groeneveld en J. Wortel, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier F. Treuren, en in het openbaar uitgesproken op 8 december 2017.