De staatsraden advocaat-generaal Widdershoven en Wattel (hierna: de A-G’s) hebben recentelijk een conclusie1 (hierna: Conclusie) genomen waarin de vraag centraal staat hoe indringend de bestuursrechter bestuurlijke maatregelen moet toetsen en wat daarbij de betekenis is van het evenredigheidsbeginsel. Zij adviseren om de evenredigheidstoets aan te passen, in die zin dat de evenredigheid van bestuurlijke maatregelen overeenkomstig het EU-recht zou moeten worden getoetst. Ook menen zij dat het toetsingsverbod uit de Grondwet moet verdwijnen. In deze bijdrage schetsen wij de hoofdlijnen van deze Conclusie en gaan in op de (mogelijke) gevolgen voor een uitvoeringsorganisatie zoals de Belastingdienst. Overigens menen wij dat deze Conclusie en het debat over de indringendheid van rechterlijke toetsing niet los kan worden gezien van de Toeslagenaffaire.2 Die meer indringende rechterlijke toetsing is reeds aan de orde in de praktijk via het exceptieve toetsen van lagere regelgeving.3

2. Een vernieuwde invulling van artikel 3:4, lid 2, Awb bij fiscale beschikkingen