Nederlandse verzekeringsplicht voor Rijnvarende (2)

Zaaknummer LEE 19/511

Verweerder heeft voor het jaar 2010 met dagtekening 7 februari 2013 aan eiser een aanslag opgelegd in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) berekend naar uitsluitend een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 28.900. Eiser is daarbij geen vrijstelling van de heffing premie volksverzekeringen verleend.

Tegelijk met dit besluit heeft verweerder bij beschikking een bedrag van € 322 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Zaaknummer LEE 19/512

Verweerder heeft voor het jaar 2011 met dagtekening 24 januari 2014 aan eiser een aanslag opgelegd in de IB/PVV berekend naar uitsluitend een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 29.653. Eiser is daarbij geen vrijstelling van de heffing premie volksverzekeringen verleend.

Tegelijk met dit besluit heeft verweerder bij beschikking een bedrag van € 311 aan belastingrente in rekening gebracht.

Zaaknummer LEE 19/513

Verweerder heeft voor het jaar 2012 met dagtekening 14 november 2014 aan eiser een aanslag opgelegd in de IB/PVV berekend naar uitsluitend een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 30.367. Eiser is daarbij geen vrijstelling van de heffing premie volksverzekeringen verleend.

Tegelijk met dit besluit heeft verweerder bij beschikking een bedrag van € 321 aan heffingsrente in rekening gebracht.

Zaaknummers LEE 19/511, LEE 19/512 en LEE 19/513

Bij uitspraken op bezwaar van 18 januari 2019 heeft verweerder de bezwaren van eiser ongegrond verklaard.

Eiser heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld.

Verweerder heeft in elke zaak een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 16 september 2020. Eiser heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigden.

Overwegingen

Feiten

1. De rechtbank neemt de volgende, door partijen niet betwiste, feiten als vaststaand aan.

1.1. Eiser is geboren op [geboortedatum] en heeft de Nederlandse nationaliteit. Eiser woonde in heel 2010, 2011 en 2012 in Nederland.

1.2. Eiser was in 2010, 2011 en 2012 werkzaam in het internationaal vervoer over de Europese binnenwateren.

1.3. Eiser werkte heel 2010, 2011 en 2012 in loondienst voor [naam werkgever] (hierna: [naam werkgever] ), gevestigd in Luxemburg.

1.4. Eiser voerde zijn werkzaamheden voor [naam werkgever] uit aan boord van het binnenvaartschip [naam schip] dat hoofdzakelijk heeft gevaren in het stroomgebied van de Rijn. De [naam schip] is eigendom van [naam schip] B.V., gevestigd in Nederland.

1.5. Aan eiser is op 10 maart 2006 door de Luxemburgse autoriteit een E‑101‑verklaring afgegeven. Volgens deze E‑101‑verklaring is op eiser vanaf 1 februari 2005 voor onbepaalde tijd de Luxemburgse socialezekerheidswetgeving van toepassing.

1.6. Aan eiser is op 1 februari 2017 door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een A1‑verklaring afgegeven. Volgens deze A1‑verklaring is op eiser vanaf 1 mei 2010 tot en met 30 april 2013 de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing.

1.7. Bij uitspraak van 8 maart 2018 heeft Rechtbank Noord-Nederland beslist in eisers beroepsprocedures ten aanzien van de premieheffing over de jaren 2007 en 2009. De rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard.

1.8. Bij uitspraak van 27 augustus 2019 heeft Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden beslist op eisers hoger beroep tegen de uitspraak van Rechtbank Noord-Nederland (zie 1.7.) Het gerechtshof heeft het hoger beroep ongegrond verklaard en de uitspraak van de rechtbank bevestigd.

1.9. Tegen de uitspraak van Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (zie 1.8.) heeft eiser beroep in cassatie ingesteld. Op 7 mei 2020 heeft A‑G Wattel in deze zaak conclusie genomen (ECLI:NL:PHR:2020:511). Op 10 juli 2020 heeft de Hoge Raad het cassatieberoep ongegrond verklaard (ECLI:NL:HR:2020:1237).

Geschil

2. In geschil is het antwoord op de vraag of de bedragen van de premie volksverzekeringen door verweerder juist zijn vastgesteld voor de jaren 2010, 2011 en 2012. Meer specifiek is in geschil of verweerder van eiser voor de jaren 2010, 2011 en 2012 terecht premies voor de Nederlandse volksverzekeringen heeft geheven.

3. Als de rechtbank beslist dat verweerder terecht premies heeft geheven is vervolgens in geschil of de op het Luxemburgse loon ingehouden premies verrekend moeten worden met de Nederlandse premieheffing dan wel dat deze premies in mindering gebracht moeten worden bij de bepaling van het belastbaar loon van eiser.

4. Daarnaast is in geschil of eiser recht heeft op een immateriële schadevergoeding (ISV) in verband met de overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

Juridisch kader

5. Bij de bepaling van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving voor Rijnvarenden is onder meer de volgende regelgeving van belang:

• Het Verdrag betreffende de sociale zekerheid van Rijnvarenden (hierna: het Rijnvarendenverdrag),
• Verordening (EG) nr. 883/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels (ook wel aangeduid als de basisverordening, hierna: Vo 883/2004)
• Verordening (EG) nr. 987/2009 van het Europees parlement en de Raad van 16 september 2009 tot vaststelling van de wijze van toepassing van Verordening (EG) nr. 883/2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels (ook wel aangeduid als de toepassingsverordening, hierna: Vo 987/2009)
• Overeenkomst krachtens artikel 16, eerste lid, van verordening (EG) 883/2004 betreffende de vaststelling van de op rijnvarenden toepasselijke wetgeving (hierna: de Rijnvarendenovereenkomst);
• Besluit nr. A1 van 12 juni 2009 betreffende de instelling van een dialoog- en bemiddelingsprocedure met betrekking tot de geldigheid van documenten, het bepalen van de toepasselijke wetgeving en het verlenen van prestaties uit hoofde van Verordening (EG) nr. 883/2004 van het Europees Parlement en de Raad (hierna: Besluit nr. A1)

6. Hierbij moet het volgende worden opgemerkt:

• In artikel 7, tweede lid, onder a, van Vo 1408/71 is bepaald dat, ongeacht het bepaalde in artikel 6 van Vo 1408/71, het Rijnvarendenverdrag van toepassing blijft. Ingevolge de regeling die is opgenomen in artikel 87, eerste lid, van Vo 883/2004 is artikel 7, tweede lid, onder a, van Vo 1408/71 van toepassing gebleven op tijdvakken gelegen vóór 1 mei 2010. Daarom is voor Rijnvarenden het Rijnvarendenverdrag tot 1 mei 2010 van toepassing.
• Partijen bij het Rijnvarendenverdrag zijn: Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Zwitserland.
• Op grond van de Rijnvarendenovereenkomst gelden voor Rijnvarenden per 1 mei 2010 niet de aanwijsregels zoals opgenomen in titel II van Vo 883/2004 (artikelen 11 tot en met 15). In plaats daarvan gelden voor Rijnvarenden de in artikel 4 van de Rijnvarendenovereenkomst opgenomen aanwijsregels.
• Partijen bij de Rijnvarendenovereenkomst zijn: Duitsland, België, Frankrijk, Luxemburg, Nederland, Zwitserland (per 1 april 2012) en Liechtenstein (per 1 september 2018).
• Zowel het Rijnvarendenverdrag als de Rijnvarendenovereenkomst zijn van toepassing op alle personen die als Rijnvarenden aan de wetgeving van één of meer van de verdragsluitende partijen onderworpen zijn of zijn geweest (artikel 2, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 2, eerste lid, van de Rijnvarendenovereenkomst).
• Zowel onder het Rijnvarendenverdrag als onder de Rijnvarendenovereenkomst wordt onder het begrip “Rijnvarende” een werknemer of zelfstandige verstaan, alsmede elke persoon die krachtens de van toepassing zijnde wetgeving met hen wordt gelijkgesteld, die behorend tot het varend personeel zijn beroepsarbeid verricht aan boord van een schip dat met winstoogmerk in de Rijnvaart wordt gebruikt en dat is voorzien van het certificaat bedoeld in artikel 22 van de Herziene Rijnvaartakte, ondertekend te Mannheim op 17 oktober 1868, met inachtneming van de wijzigingen welke daarin zijn aangebracht of nog zullen worden aangebracht, alsmede van de daarop betrekking hebbende uitvoeringsvoorschriften (artikel 1, onderdeel m, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 1, onderdeel a, van de Rijnvarendenovereenkomst). 

Beoordeling

Premieheffing volksverzekeringen

7. De rechtbank stelt voorop dat niet in geschil is dat eiser Rijnvarende in de zin van het Rijnvarendenverdrag en de Rijnvarendenovereenkomst is, en dat op grond van de aanwijsregels van het Rijnvarendenverdrag en de Rijnvarendenovereenkomst op eiser de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing is.

8. Eiser stelt dat voor heel 2010, 2011 en 2012 ten onrechte premie volksverzekeringen zijn geheven. Daartoe voert hij – kort weergegeven – de volgende gronden aan:

• Verweerder had bij het vaststellen van de verzekeringsplicht naast de aanwijsregels uit het Rijnvarendenverdrag en de Rijnvarendenovereenkomst ook de rechtstreeks werkende bepalingen van Vo 883/2004 en Vo 987/2009 moeten toepassen. Verweerder had voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010 artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag, en voor de periode 1 mei 2010 tot en met 31 december 2012 artikel 16, eerste lid, van Vo 883/2004 moeten toepassen.
• Bij het vaststellen van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving dient het belang van eiser voorop te staan. Eisers belang vergt dat de Luxemburgse socialezekerheidswetgeving van toepassing wordt verklaard.
• De door het Rijnvarendenverdrag, Vo 883/2004 en Vo 987/2009 voorgeschreven procedureregels voor het vaststellen van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving zijn niet gevolgd.

De rechtbank zal deze gronden hierna bespreken.

i. Vaststelling premieplicht door verweerder

9. Eiser stelt dat op grond van het arrest van de Hoge Raad van 10 juli 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1237) verweerder alle toepasselijke regelgeving moet betrekken bij het vaststellen van de verzekerings- en premieplicht van eiser. Onder de toepasselijke regels vallen ook artikel 13 van het Rijnvarendenverdrag (voor de periode tot 1 mei 2010) en artikel 16 van de Basisverordening en artikel 18 van de Toepassingsverordening (voor de periode vanaf 1 mei 2010). In eisers geval had verweerder middels toepassing van artikel 13 van het Rijnvarendenverdrag en van artikel 16 van de Basisverordening het Luxemburgse socialezekerheidsrecht van toepassing moeten verklaren, aldus eiser.

10. Verweerder stelt dat hij de regelgeving, in eisers geval voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010 het Rijnvarendenverdrag en voor de periode 1 mei 2010 tot en met 31 december 2012 de Rijnvarendenovereenkomst, juist heeft toegepast. Het sluiten van een (regularisatie)overeenkomst als bedoeld in artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag of artikel 16, eerste lid, van de Basisverordening ten behoeve van eiser is een bevoegdheid van de SVB en haar Luxemburgse tegenhanger. Verweerder is daarvoor niet de bevoegde autoriteit.

11. De rechtbank overweegt als volgt. In zijn arrest van 10 juli 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1235) heeft de Hoge Raad als volgt beslist:

“2.2.4 Het standpunt van belanghebbende dat er sprake is van dubbele heffing van socialeverzekeringspremies en daarom artikel 16 Basisverordening dient te worden toegepast in het belang van belanghebbende, heeft het Hof van de hand gewezen.

2.3.1. Het eerste middel bevat onder meer de klacht dat in het hiervoor in 2.2.3 weergegeven oordeel is miskend dat onder de Rijnvarendenovereenkomst de procedure van artikel 16 Toepassingsverordening moet worden nageleefd.

Het derde middel is gericht tegen het hiervoor in 2.2.4 weergegeven oordeel van het Hof. Volgens het middel dient de Inspecteur bij de vaststelling van de verzekerings- en premieplicht ook artikel 16 Basisverordening te betrekken.

2.3.2. In zoverre falen de middelen op de gronden die zijn vermeld in de rechtsoverwegingen 4.3.1 tot en met 4.3.10 van het arrest dat de Hoge Raad vandaag heeft uitgesproken in de zaak met nummer 19/04564 (ECLI:NL:HR:2020:1150) (...)”

De rechtsoverwegingen 4.3.1 tot en met 4.3.10 van het arrest van de Hoge Raad waarnaar verwezen wordt luiden als volgt:

“4.3.1 In cassatie is de vraag aan de orde of er een rechtsgrond is die inhoudt dat door Luxemburg geheven premies moeten worden verrekend met door de Inspecteur te heffen premies. Bij de beantwoording van die vraag is het volgende van belang.

4.3.2. Artikel 13 Basisverordening regelt dat het antwoord op de vraag welke nationale wetgeving geldt voor een persoon die in twee of meer lidstaten werkzaamheden in loondienst verricht, afhankelijk is van de omstandigheden van de in die bepaling omschreven gevallen. Artikel 16 Basisverordening biedt mogelijkheden tot afwijking van artikel 13 Basisverordening.

4.3.3. Het bestreden oordeel berust op het uitgangspunt dat op belanghebbende vanaf 1 april 2012 de Rijnvarendenovereenkomst van toepassing is. De Rijnvarendenovereenkomst is getiteld “Overeenkomst krachtens artikel 16, eerste lid, van verordening (EG) 883/2004 betreffende de vaststelling van de op rijnvarenden toepasselijke wetgeving 883/2004”. De EU-Rijnoeverstaten hebben met het sluiten van de Rijnvarendenovereenkomst dus gebruik gemaakt van de afwijkingsmogelijkheid van artikel 16 Basisverordening.

4.3.4. In de Rijnvarendenovereenkomst zijn de EU-Rijnoeverstaten voor de positie van rijnvarenden ter zake van sociale zekerheid afgeweken van het stelsel van artikel 13 Basisverordening. In die overeenkomst is geregeld dat op een rijnvarende als bedoeld in de Rijnvarendenovereenkomst slechts de wetgeving van één enkele Rijnoeverstaat van toepassing is (artikel 4, lid 1, Rijnvarendenovereenkomst). Voor de vaststelling van de toepasselijke wetgeving bevat de Rijnvarendenovereenkomst in de artikelen 4 en 5 eigen regels, in afwijking van regels van de Basisverordening. Het stelsel van de Rijnvarendenovereenkomst laat, anders dan het stelsel van artikel 13 Basisverordening, geen ruimte voor het standpunt dat op een rijnvarende de wetgeving van meer dan één Rijnoeverstaat van toepassing zou kunnen zijn.

4.3.5. Artikel 16 Toepassingsverordening, onderdeel van Titel II, Vaststelling van de toepasselijke wetgeving, bevat een procedure voor de toepassing van artikel 13 Basisverordening. De tekst van artikel 16 Toepassingsverordening (zie de gemeenschappelijke bijlage bij de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 4.30) laat zien dat die procedure erop is gericht eventuele onzekerheid in een geval waarin op grond van artikel 13 Basisverordening de wetgeving van meer dan één lidstaat van toepassing zou kunnen zijn, te beëindigen teneinde te waarborgen dat overeenkomstig de algemene regel van artikel 11, lid 1, Basisverordening slechts de wetgeving van één lidstaat van toepassing is.

4.3.6. Anders dan het Hof heeft geoordeeld, kan bij beantwoording van de vraag of er een rechtsgrond is voor verrekening van de in Luxemburg geheven premies, die rechtsgrond niet worden gevonden in artikel 16 Toepassingsverordening. Deze bepaling bevat immers een procedure om bij de uitvoering van artikel 13 Basisverordening te waarborgen dat slechts de wetgeving van één lidstaat van toepassing zal zijn. Uit het voorgaande vloeit evenwel voort dat reeds op grond van de Rijnvarendenovereenkomst op een rijnvarende de wetgeving van slechts één Rijnoeverstaat van toepassing kan zijn.

4.3.7. Artikel 6 Toepassingsverordening bevat een rangorderegeling voor de periode waarin twee of meer lidstaten van mening verschillen over de vraag wiens socialezekerheidswetgeving van toepassing is en wetgeving van een lidstaat voorlopig wordt toegepast (zie onderdeel 4.35 van de gemeenschappelijke bijlage bij de conclusie van de Advocaat-Generaal). Artikel 73 Toepassingsverordening bevat een regeling voor verrekening van in het ene land voorlopig betaalde premies met in het andere land verschuldigde premies (zie onderdeel 4.38 van de gemeenschappelijke bijlage bij de conclusie van de Advocaat-Generaal).

4.3.8. Aangezien het stelsel van de Rijnvarendenovereenkomst belet dat op een rijnvarende de wetgeving van meer dan één Rijnoeverstaat van toepassing zou kunnen zijn en niet voorziet in voorlopige toepassing van wetgeving van een Rijnoeverstaat, bieden de artikelen 6 en 73 Toepassingsverordening geen grondslag voor verrekening in een geval waarin op grond van de Rijnvarendenovereenkomst de wetgeving van slechts één Rijnoeverstaat van toepassing is en in de uitvoeringspraktijk desondanks in meer dan één Rijnoeverstaat premies worden geheven.

4.3.9. De Rijnvarendenovereenkomst voorziet voor een geval waarin een rijnvarende ondanks het stelsel van de Rijnvarendenovereenkomst gevolgen van dubbele heffing ondervindt, niet in een procedure om te waarborgen dat dubbele heffing achterwege blijft. In het oordeel van het Hof is onderkend dat dit de Inspecteur en de belastingrechter voor een dilemma kan plaatsen in een geschil over premieheffing waarin een belanghebbende stelt dat sprake is van dubbele heffing en een beroep doet op verrekening. Uit al het voorgaande vloeit echter voort dat de belastingrechter slechts kan vaststellen of er een rechtsgrond is die de Inspecteur verplicht tot verrekening ingeval in meer dan één Rijnoeverstaat premieheffing plaatsvindt en dat, anders dan het Hof heeft geoordeeld, de artikelen 16 en 73 Toepassingsverordening die rechtsgrond niet bieden in een geval waarin de Rijnvarendenovereenkomst van toepassing is.

4.3.10. Anders dan in het oordeel van het Hof besloten ligt, valt die rechtsgrond voor een geval als hier aan de orde niet te lezen in het arrest Sante Pasquini van het Hof van Justitie3 of in het Besluit A1 van 12 juni 2009 betreffende de instelling van een dialoog- en bemiddelingsprocedure met betrekking tot de geldigheid van documenten, het bepalen van de toepasselijke wetgeving en het verlenen van prestaties uit hoofde van Verordening (EG) nr. 883/2004 van het Europees Parlement en de Raad (Pb. 2010/C 106/01) van de Administratieve Commissie voor de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels (zie onderdeel 4.39 e.v. van de gemeenschappelijke bijlage bij de conclusie van de Advocaat-Generaal en onderdeel 6.4 van die conclusie).”

12. Uit het voorgaande volgt dat verweerder artikel 16 van Vo 883/2004, en het daarmee verband houdende procedurevoorschrift van artikel 18 van Vo 987/2009, niet hoeft te betrekken bij het vaststellen van de verzekerings- en premieplicht voor de periode 1 mei 2010 tot en met 31 december 2012.

13. Artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag bevat een uitzonderingsmogelijkheid voor de bevoegde autoriteiten van twee of meer Verdragsluitende Partijen om in onderlinge overeenstemming, ten behoeve van de betrokken rijnvarenden, uitzonderingen vast te stellen op de aanwijsregels van het Rijnvarendenverdrag. Het doel en de strekking van dit artikel is daarmee gelijk aan dat van artikel 16, eerste lid, van Vo 883/2004. Gelet op het hiervoor bij 11. aangehaalde arrest van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2020:1235) hoeft verweerder artikel 16 van Vo 883/2004 niet te betrekken bij het vaststellen van de verzekerings- en premieplicht. Naar het oordeel van de rechtbank hoeft verweerder dan ook artikel 13 van het Rijnvarendenverdrag niet te betrekken bij het vaststellen van de verzekerings- en premieplicht voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010.

ii. Belang van eiser vergt toepassing Luxemburgse sociaalzekerheidsrecht

14. Eiser stelt dat voor de periode 1 mei 2010 tot en met 31 december 2012 op grond van artikel 16 van Vo 883/2004 het Luxemburgse socialezekerheidsrecht op hem toegepast moet worden nu zijn belang dat uitdrukkelijk vergt. Dat bij het aanwijzen van een toepasselijk sociaalzekerheidsrecht zijn belang voorop dient te staan volgt volgens eiser uit onder meer artikel 16 van Vo 883/2004, de door de Commissie voor Verzekeringsaangelegenheden opgestelde Toelichting op de Europese basisverordening sociale zekerheid, de door de Administratieve Commissie voor de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels opgestelde Praktische gids over de toepasselijke wetgeving, en de preambule bij Vo 987/2009. Eiser stelt dat hij in Luxemburg premie heeft betaald, die hij onmogelijk terug kan krijgen. Zijn belang vergt daarom dat het Luxemburgse socialezekerheidsrecht op hem toegepast wordt. Voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010 geldt het voorstaande ook, maar dan op grond van artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag. Eiser wijst hierbij op de aan hem afgegeven E-101-verklaring (zie 1.5.). Die heeft weliswaar geen gelding, maar dient wel betrokken te worden bij de beslissing om te regulariseren. De Nederlandse premieheffing kan niet in stand blijven, aldus eiser. Tot slot stelt eiser dat door de inwerkingtreding van de Rijnvarendenovereenkomst met terugwerkende kracht tot 1 mei 2010 ten aanzien van hem andere aanwijsregels dan die van Vo 883/2004 zijn gaan gelden. Als die terugwerkende kracht al toegestaan is, dan is dat temeer reden om ten aanzien van eiser regularisatie toe te passen.

15. Verweerder stelt dat artikel 16 van Vo 883/2004 de mogelijkheid schept voor bevoegde autoriteiten om in overleg te treden. Het betreft geen aanwijsregel. Verweerder stelt dat voor Nederland de SVB hiervoor de bevoegde autoriteit is. De SVB heeft in het geval van eiser geen gebruik gemaakt van die overlegmogelijkheid. Gelet daarop heeft artikel 16 van Vo 883/2004 geen betekenis in deze procedure. Verweerder stelt voorts dat artikel 16 van Vo 883/2004 niet het individuele belang dient, maar dat van een hele beroepsgroep. Daar is de Rijnvarendenovereenkomst voor gesloten. Verweerder wijst hierbij op onderdeel 5.1 van de conclusie van A-G Wattel van 7 mei 2020 (ECLI:NL:PHR:2020:499).

16. De rechtbank stelt voorop dat niet in geschil is dat volgens de op eiser van toepassing zijnde aanwijsregels (voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010: artikel 11 van het Rijnvarendenverdrag, voor de periode 1 mei 2010 tot en met 31 december 2012: artikel 4 van de Rijnvarendenovereenkomst) op hem de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing is. Als eiser het dan in zijn belang acht dat op grond van artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 16, eerste lid, van Vo 883/2004 de socialezekerheidswetgeving van een andere lidstaat op hem van toepassing wordt verklaard zal hij (of zijn werkgever) daartoe een verzoek moeten doen bij de bevoegde autoriteit van die andere lidstaat (zie artikel 13, tweede lid, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 18 van Vo 987/2009). Voor Nederland is de SVB als bevoegde autoriteit aangewezen (zie artikel 1, onderdeel e, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 1, onderdeel m, van Vo 883/2004 in samenhang met de Regeling mandaat, volmacht en machtiging internationale taken Sociale verzekeringsbank, Stcrt. 2018, 56044). Deze bevoegdheid komt, anders dan eiser lijkt te stellen, niet toe aan verweerder. Een dergelijk verzoek zou kunnen leiden tot het sluiten van een regularisatieovereenkomst tussen de bevoegde autoriteiten van (in dit geval) Luxemburg en Nederland waarin alsnog het Luxemburgse socialezekerheidsrecht van toepassing wordt verklaard. Het sluiten van een dergelijke overeenkomst betreft echter een discretionaire bevoegdheid van de bevoegde autoriteiten, zodat de uitkomst op voorhand niet zeker is.

17. Niet is gebleken dat eiser en/of zijn werkgever een dergelijk verzoek hebben gedaan, laat staan dat er een regularisatieovereenkomst is gesloten. Gelet daarop, en gelet op hetgeen hiervoor is overwogen over de werking van artikel 13, eerste lid, van het Rijnvarendenverdrag en artikel 16, eerste lid, van Vo 883/2004, faalt eisers beroepsgrond. De rechtbank verwijst in dit kader ook nog naar de hiervoor bij 11. vermelde overwegingen uit het arrest van 10 juli 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1235). Uit deze overwegingen volgt eveneens dat het belang van eiser er niet toe leidt dat verweerder artikel 16 van de Vo 883/2004 zou moeten toepassen.

iii. Betekenis van de procedureregels van het Rijnvarendenverdrag en Vo 987/2009

18. Eiser wijst op artikel 16 van Vo 987/2009 waarin de procedure is opgenomen voor het vaststellen van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving. Nu het socialezekerheidsrecht niet volgens deze procedure is vastgesteld, is de premieheffing in strijd met het unierecht. Ook de procedureregels van Besluit A1 van de Administratieve Commissie en artikel 73 van Vo 987/2009 zijn niet nageleefd. Dat verweerder niet bevoegd is om de procedure van artikel 16 van Vo 987/2009 te volgen maakt dat niet anders. Het Europeesrechtelijke doeltreffendheidsbeginsel vereist dat dat eiser zich in de procedure bij de belastingrechter ook kan beroepen op de bescherming die de procedures van artikel 16 van Vo 987/2009, Besluit A1 van de Administratieve Commissie en artikel 73 van Vo 987/2009 hem beogen te geven. Voor de periode voor 1 mei 2010 gaat het om de procedureregels van artikel 86 van het Rijnvarendenverdrag, aldus eiser.

19. Verweerder wijst voor de periode 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010 op het Rijnvarendenverdrag. Gelet op artikel 7, tweede lid, onderdeel a, van Vo 1408/71 bepaalt het Rijnvarendenverdrag welk sociaalzekerheidsrecht op eiser van toepassing is. Volgens het Rijnvarendenverdrag is dat de staat waar de exploitant van het schip waarop eiser werkte gevestigd is. Omdat in dit geval de eigenaar van het schip als exploitant aangemerkt moet worden, en de eigenaar/exploitant in Nederland is gevestigd, is op eiser van 1 januari 2010 tot en met 30 april 2010 de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing. Voor de periode vanaf 1 mei 2010 wijst verweerder op de door de SVB afgegeven A1‑verklaring (zie 1.6.). Volgens deze verklaring is op eiser de Nederlandse socialezekerheidswetgeving van toepassing. Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 5 oktober 2018 is hij daar aan gebonden, aldus verweerder.

20. Voor zover deze beroepsgrond ziet op de periode na 1 mei 2010 overweegt de rechtbank als volgt. Naar het oordeel van de rechtbank komt – nu niet in geschil is dat eiser Rijnvarende is en de op hem toepasselijke wetgeving dient te worden vastgesteld middels de aanwijsregels in de Rijnvarendenovereenkomst – geen betekenis toe aan artikel 16 van Vo 987/2009. Dat artikel schrijft immers een procedure voor de toepassing van artikel 13 van Vo 883/2004 voor, en niet voor de toepassing van de Rijnvarendenovereenkomst (zie ook Hoge Raad 10 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1150). De procedureregels van artikel 73 van Vo 987/2009 en het Besluit A1 van de Administratieve Commissie zien op de situatie waarin voorlopige premies zijn geheven. Dat wil zeggen dat toepassing gegeven is aan artikel 6 van Vo 987/2009. Gesteld noch gebleken is dat daar in het onderhavige geval sprake van is. Gelet op het voorgaande faalt deze beroepsgrond.

21. Voor zover deze beroepsgrond ziet op de periode voor 1 mei 2010 en dus betrekking heeft op de procedureregels van artikel 86 van het Rijnvarendenverdrag, overweegt de rechtbank dat uit rechtsoverwegingen 3.2.1 en 3.2.2 van het arrest van de Hoge Raad 10 juli 2020 (ECLI:Nl:HR:2020:1150) volgt dat toepassing van artikel 86 van het Rijnvarendenverdrag niet via de belastingrechter afgedwongen kan worden. Eisers beroepsgrond faalt.

Verrekening of aftrek van ingehouden premies

Verrekening van ingehouden premies als voorheffingen

22. Eiser heeft ter zitting gesteld dat uit vaste jurisprudentie volgt dat loonheffingen die door de werkgever op het loon zijn ingehouden door de werknemer verrekend mogen worden, zelfs indien de werkgever de ingehouden loonheffing niet afdraagt. Eiser verwijst hierbij naar de uitspraak van Gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 7 mei 2020, rechtsoverweging 4.31 (ECLI:NL:GHSHE:2020:1472). Eiser is daarbij van mening dat de in Luxemburg ingehouden premies als te verrekenen loonheffingen dienen te worden aangemerkt. Het gaat volgens eiser om de volgende bedragen:

2010: € 5.109,84 (12 x € 425,82)

2011: € 4.936,42

2012: € 4.900,14

23. Verweerder stelt dat er geen voorheffingen ten bate van de Nederlandse staat zijn geweest. Artikel 9.2 van de Wet Inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB) – op grond waarvan voorheffingen verrekend worden – gaat dan niet op.

24. De rechtbank overweegt als volgt. Op grond van artikel 15 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen dienen in de belastingwet aangewezen voorheffingen verrekend te worden met de aanslag. Op grond van artikel 9.2, eerste lid, onderdeel a, van de Wet IB behoren tot de voorheffingen van de inkomstenbelasting de geheven loonbelasting met uitzondering van de als eindheffing geheven loonbelasting. Als op grond van artikel 9.1, derde lid, van de Wet IB de inkomstenbelasting en premie voor de volksverzekeringen door middel van één aanslag geheven worden, behoren op grond van artikel 9.2, zesde lid, van de Wet IB de bij wijze van inhouding geheven premies voor de volksverzekeringen ook tot de voorheffingen.

25. Met het in de hiervoor genoemde bepalingen gebruikte begrip ‘premie voor de volksverkeringen’ wordt naar het oordeel van de rechtbank enkel gedoeld op de Nederlandse volksverzekeringen. Immers, slechts premies voor de Nederlandse volksverzekeringen kunnen met de heffing van inkomstenbelasting door middel van één belastingaanslag geheven worden. Deze opvatting is eveneens af te leiden uit bijvoorbeeld artikel 3.16, negende lid, van de Wet IB. In onderdeel a van dat artikellid wordt het begrip ‘premie voor de volksverzekeringen’ gebruikt. In onderdeel b wordt vervolgens genoemd ‘premies voor buitenlandse verzekeringen die naar aard en strekking overeenkomen met de volksverzekeringen’.

26. Naar het oordeel van de rechtbank kunnen enkel Nederlandse premies volksverzekeringen als voorheffing in aanmerking worden genomen. Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat zijn Luxemburgse werkgever dergelijke premies heeft ingehouden. Reeds daarom faalt eisers beroepsgrond.

27. Voor zover eiser heeft bedoeld te stellen dat (ook) verrekening moet plaatsvinden van de bij zijn voormalig werkgever [naam werkgever] nageheven (Nederlandse) premies overweegt de rechtbank als volgt. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser onvoldoende gesteld om ten aanzien van eiser voorheffingen in aanmerking te nemen. Eiser heeft niet gesubstantieerd welk gedeelte van de aan [naam werkgever] opgelegde naheffingsaanslagen premie volksverzekeringen betreft, noch welk gedeelte daarvan betrekking heeft op eiser.

Aftrek van ingehouden premies

28. Eiser heeft ter zitting voorts gesteld dat – als de premies niet verrekend kunnen worden – op grond van artikel 3.16, negende lid, van de Wet IB de in Luxemburg betaalde premies in aftrek moeten worden gebracht bij de bepaling van het belastbaar loon. Het is op geen enkele wijze te verdedigen dat in het kader van het bepalen van de belastbare winst de in Luxemburg betaalde verzekeringspremies wel in aftrek worden genomen, maar dit niet het geval zou zijn bij bepaling van het belastbaar loon, aldus eiser.

29. Verweerder stelt dat artikel 3.16 van de Wet IB alleen ziet op de bepaling van de fiscale winst, en niet op de bepaling van het belastbaar loon.

30. De rechtbank overweegt als volgt. Artikel 3.16 van de Wet IB ziet enkel op de bepaling van de fiscale winst. De Wet IB bevat geen schakelbepaling op grond waarvan artikel 3.16, negende lid, van de Wet IB ook van toepassing is bij de bepaling van het belastbaar loon. Gelet daarop biedt artikel 3.16, negende lid, van de Wet IB geen grond voor verrekening van de in Luxemburg betaalde premies en slaagt eisers beroepsgrond niet.

Belastingrente

31. De beroepen worden geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Eiser heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte belastingrente aangevoerd. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de beschikkingen belastingrente. Hierbij wijst de rechtbank eiser erop dat het bedrag van de belastingrente de bedragen van de aanslagen volgt.

Immateriële schadevergoeding

32. Eiser heeft in de bezwaarprocedures reeds verzocht om een ISV wegens overschrijding van de redelijke termijn. Verweerder heeft dat verzoek gemotiveerd afgewezen.

33. Eiser is ook in beroep gekomen tegen de afwijzing van zijn verzoek om ISV. Eiser heeft zijn verzoek om ISV in beroep herhaald.

34. De rechtbank zal hierna beoordelen of eiser recht heeft op een ISV.

35. De rechtbank is van oordeel dat de zaken waar deze uitspraak op ziet, en die in beroep gezamenlijk zijn behandeld, in hoofdzaak betrekking hebben op hetzelfde onderwerp, zodat zij samenhangen. Dit brengt mee dat een eventuele schadevergoeding één keer, voor alle drie de zaken samen, wordt toegekend. Ter bepaling van de mate van overschrijding van de redelijke termijn dient verder te worden gerekend vanaf het tijdstip van indiening van het eerst aangewende rechtsmiddel.

36. Volgens vaste jurisprudentie geldt voor een uitspraak in eerste aanleg dat deze niet binnen een redelijke termijn is geschied als de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. In die termijn is de duur van de bezwaarfase begrepen. De termijn vangt aan op de dag van ontvangst van het bezwaarschrift en eindigt op de dag van de uitspraak in het beroep. Als de redelijke termijn is overschreden, dan moet de rechtbank beoordelen in hoeverre die overschrijding is toe te rekenen aan verweerder en in hoeverre aan de rechtbank. Daarbij heeft te gelden dat de bezwaarfase niet langer dan een half jaar mag duren en de beroepsfase niet langer dan anderhalf jaar. De ISV bedraagt forfaitair € 500 per half jaar (of deel daarvan) van overschrijding (zie Hoge Raad 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252).

37. De rechtbank ziet in de omstandigheden van het geval aanleiding om de redelijke termijn te verlengen met afgerond 67 maanden. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.

38. In elk van de bezwaarprocedures is gemachtigde van eiser akkoord gegaan met uitstel voor het doen van de uitspraak op bezwaar. In zaaknummer LEE 19/511 gaat het om ondertekening door de gemachtigde van eiser van verweerders brief van 26 maart 2013. In zaaknummer LEE 19/512 gaat het om ondertekening door de gemachtigde van eiser van verweerders brief van 7 mei 2014. In zaak LEE 19/513 gaat het om ondertekening door de gemachtigde van eiser van verweerders brief van 12 februari 2015. Uit het arrest van de Hoge Raad van 9 oktober 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1574) volgt dat de enkele instemming met verder uitstel, zonder dat een bijzondere omstandigheid daarvoor een rechtvaardiging biedt, de redelijke termijn niet verlengt. De rechtbank is echter van oordeel dat in eisers geval het overeengekomen uitstel, in samenhang bezien met de omstandigheden die verweerder in de uitspraak op bezwaar onder 8.1 tot en met 8.9 en in het verweerschrift onder 7.2.11 tot en met 7.2.13 heeft aangevoerd, wel een verlenging van de redelijke termijn rechtvaardigt. Verweerder heeft in de genoemde (onderdelen van zijn) stukken in dit verband gewezen op de omvang en de complexiteit van de Rijnvarendenproblematiek, de ontwikkelingen in de jurisprudentie lopende de bezwaarprocedure, de aanvulling van de bezwaargronden lopende de bezwaarprocedure, het afwachten van de uitspraken van Gerechtshof ’s‑Hertogenbosch van 21 december 2017 (ECLI:NL:GHSHE:2017:5843 en ECLI:NL:GHSHE:2017:5848) waaraan prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie EU vooraf gingen (Gerechtshof ’s‑Hertogenbosch 7 februari 2014, ECLI:NL:GHSHE:2014:248) en het afwachten van de uitkomst van het cassatieberoep tegen de uitspraak van Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 15 augustus 2017 (ECLI:NL:GHARL:2017:6785) waarin gelijke stellingen waren ingenomen als in het bezwaarschrift.

39. Omdat vanwege de samenhang bij het bepalen van de ISV uitgegaan wordt van het eerst ingestelde rechtsmiddel (zie 35.) zal de rechtbank ter bepaling van de verlenging van de redelijke termijn eveneens aansluiting zoeken bij het overeengekomen uitstel in die zaak. Dat betreft zaaknummer LEE 19/511 tegen de aanslag IB/PVV 2010.

40. Gelet op de tekst van de brief van 26 maart 2013 is gemachtigde van eiser in de bezwaarprocedure ten aanzien van de IB/PVV 2010 akkoord gegaan met uitstel vanaf 13 juni 2013 tot de datum waarop uitspraak gedaan zal worden. De rechtbank zal daarom bij het bepalen van de ISV rekening houden met een verlenging van de redelijke termijn met de periode tussen 13 juni 2013 (aanvang van het uitstel ten aanzien van het eerst aangewende rechtsmiddel) en 18 januari 2019 (de dagtekening van de uitspraken op bezwaar). Die periode bedraagt naar beneden afgerond 67 maanden.

41. Verweerder heeft het bezwaarschrift ten aanzien van de IB/PVV 2010 op 19 maart 2013 ontvangen. Tot aan de datum van deze uitspraak zijn er afgerond 7 jaren en 7 maanden verstreken, zodat de redelijke termijn voor geschilbeslechting – rekening houdend met de hiervoor vermelde verlenging van afgerond 67 maanden – niet overschreden is.

42. Gelet op het voorgaande heeft eiser geen recht op een ISV. Uit het voorgaande volgt eveneens dat verweerder eisers verzoek om ISV terecht heeft afgewezen.

Proceskosten

43. Voor een proceskostenvergoeding bestaat geen aanleiding.

Beslissing

De rechtbank verklaart de beroepen ongegrond.

Deze uitspraak is gedaan door mr. M. van den Bosch, rechter, in aanwezigheid van mr. J.P. Raateland, griffier, op 15 oktober 2020. De uitspraak wordt openbaar gemaakt op de eerstvolgende maandag na deze datum.